S’werelds machtigste bedrijf: BlackRock

26 maart 2025

BlackRock Inc. is stilletjes een van de machtigste en invloedrijkste financiële entiteiten ter wereld geworden. Met een beheerd vermogen (AUM) dat op zijn hoogtepunt de $10 biljoen overschreed, oefent BlackRock een immense invloed uit op de wereldmarkten, bedrijven en zelfs regeringen. Ondanks zijn dominantie opereert BlackRock met beperkt toezicht en verantwoording, wat zorgen oproept over monopolistisch gedrag en belangenconflicten. De ondoorzichtige structuur van het bedrijf, de nauwe banden met politieke instellingen en de aanzienlijke controle over de wereldeconomie positioneren het als een gevaarlijke kracht die de principes van vrije marktconcurrentie en democratisch bestuur uitdaagt.

Wat de dominantie van BlackRock nog zorgwekkender maakt, is de schaal van zijn invloed en het gebrek aan effectief toezicht. Door zijn enorme belangen in grote bedrijven vormt BlackRock bedrijfsstrategieën, politieke beslissingen en zelfs de wereldwijde financiële stabiliteit. Dit niveau van geconcentreerde macht creëert in feite een schaduwregering waarin niet-gekozen financiële leidinggevenden meer invloed hebben op wereldwijde aangelegenheden dan gekozen politieke leiders. De vraag is niet of BlackRock te machtig is – het is of de dominantie van BlackRock de grens naar gevaarlijk monopoliegebied al is overschreden.

De opkomst van BlackRock

Oorsprong en uitbreiding

BlackRock werd in 1988 opgericht door Larry Fink en een groep partners, waaronder Susan Wagner, Robert Kapito en Ralph Schlosstein, met als doel risico’s te beheren door middel van innovatieve financiële producten. Het vroege succes kwam voort uit het baanbrekende werk in hypotheekgedekte effecten, wat de basis legde voor de snelle groei. De strategie van het bedrijf was gebaseerd op het idee dat geavanceerd risicobeheer door middel van data en technologie een concurrentievoordeel zou opleveren ten opzichte van traditionele vermogensbeheerders (BlackRock’s rise to dominance, The Financial Times).

Het was echter de financiële crisis van 2008 die de dominantie van BlackRock verstevigde. De Amerikaanse overheid schakelde BlackRock in om giftige activa te beheren van ingestorte financiële instellingen zoals Bear Stearns en AIG, waardoor het bedrijf toegang kreeg tot geprivilegieerde marktgegevens en voorkennis. Hierdoor kon BlackRock zijn bereik uitbreiden naar de wereldmarkten, met weinig concurrentie die in staat was om de nieuwe schaal en invloed uit te dagen (The trillion-dollar empire, Bloomberg).

In het volgende decennium breidde de invloed van BlackRock zich uit door middel van overnames en de snelle groei van zijn iShares exchange-traded funds (ETF’s), waardoor het bedrijf de passieve beleggingsmarkt kon domineren. Het iShares-platform van BlackRock werd de grootste ETF-aanbieder ter wereld en veroverde meer dan 30% van de wereldwijde ETF-markt. Vanaf 2025 beheert BlackRock meer dan $10 biljoen aan activa – waardoor het groter is dan het BBP van elk land ter wereld, behalve de Verenigde Staten en China (The trillion-dollar empire, Bloomberg).

Invloed op regeringen en centrale banken

De betrokkenheid van BlackRock bij de reddingsoperatie van 2008 vestigde een gevaarlijk precedent van directe betrokkenheid bij regeringen. Het bedrijf speelde een belangrijke adviserende rol in de Europese schuldencrisis en werd tijdens de COVID-19-pandemie door de Amerikaanse Federal Reserve geraadpleegd om obligatie-opkoopprogramma’s te beheren. In 2020 werd BlackRock ingehuurd door de Federal Reserve om het opkoopprogramma van bedrijfsobligaties van de centrale bank uit te voeren, waardoor BlackRock in feite in de positie werd geplaatst om Amerikaanse monetaire beleidsbeslissingen te beheren die rechtstreeks ten goede kwamen aan zijn eigen activa (How BlackRock took over the financial world, The New York Times).

In Europa heeft BlackRock ook een centrale rol gespeeld bij het vormgeven van het economisch beleid. De Europese Centrale Bank (ECB) raadpleegde BlackRock in 2016 om haar opkoopprogramma van bedrijfsobligaties te ontwerpen, wat ernstige zorgen opriep over belangenconflicten, aangezien BlackRock belangen had in veel van de bedrijven die van het beleid profiteerden (BlackRock’s quiet dominance in Europe, Reuters). De nauwe relatie tussen BlackRock en centrale banken roept ernstige zorgen op over belangenconflicten, aangezien het bedrijf profiteert van het beleid dat het helpt vormgeven.

Eigendom en controle

Wie is eigenaar van BlackRock?

Ondanks zijn wereldwijde invloed is de eigendomsstructuur van BlackRock zeer geconcentreerd en ondoorzichtig. De grootste aandeelhouders van BlackRock zijn Vanguard en State Street – twee andere financiële reuzen die samen met BlackRock een triopolie vormen dat meer dan $20 biljoen aan activa controleert (The Wall Street giants, The Wall Street Journal). In een circulaire eigendomsstructuur bezit BlackRock zelf aanzienlijke belangen in zowel Vanguard als State Street, wat zorgen oproept over samenspanning en de uitholling van de marktconcurrentie.

Deze circulaire eigendomsstructuur creëert een gevaarlijke feedbackloop waarin de drie grootste vermogensbeheerders ter wereld gezamenlijk voldoende stemrecht controleren om de strategische richting van de meeste grote bedrijven en markten te beïnvloeden. Volgens een analyse uit 2022 controleerden BlackRock, Vanguard en State Street samen meer dan 20% van het stemrecht bij het gemiddelde S&P 500-bedrijf (The BlackRock-Vanguard-State Street triangle, Financial Times).

Larry Fink, CEO van BlackRock, heeft aanzienlijke persoonlijke macht binnen het bedrijf en heeft een fortuin van meer dan $1 miljard vergaard door middel van compensatiepakketten die gekoppeld zijn aan de marktprestaties van het bedrijf (Larry Fink’s empire, Forbes).

Invloed op wereldwijde bedrijven

Door zijn ETF’s en andere beleggingsproducten heeft BlackRock aanzienlijke belangen in bijna elk groot beursgenoteerd bedrijf. BlackRock is de grootste aandeelhouder of heeft een aanzienlijk belang in de volgende bedrijven:

Apple – BlackRock bezit ongeveer 7% van de totale aandelen van Apple.
Microsoft – BlackRock bezit ongeveer 7% van Microsoft.
Amazon – BlackRock bezit meer dan 5% van de aandelen van Amazon.
Alphabet (Google) – BlackRock bezit ongeveer 6% van de aandelen van Alphabet.
Meta (Facebook) – BlackRock bezit ongeveer 5% van de aandelen van Meta.
Tesla – BlackRock bezit ongeveer 5% van de aandelen van Tesla.
ExxonMobil – BlackRock bezit meer dan 6% van ExxonMobil.
Chevron – BlackRock bezit meer dan 6% van Chevron.
Johnson & Johnson – BlackRock bezit meer dan 6% van Johnson & Johnson.

Dit niveau van eigendom geeft BlackRock een enorme stemkracht op aandeelhoudersvergaderingen, waardoor het de bedrijfsstrategie kan dicteren en kan aandringen op beleid dat aansluit bij zijn bredere financiële belangen – vaak ten koste van aandeelhouders en consumenten (BlackRock’s grip on the market, Reuters).

Politieke invloed en belangenconflicten

De diepe integratie van BlackRock in overheids- en beleidsvormende instellingen creëert systemische belangenconflicten. Het bedrijf heeft voormalige overheidsfunctionarissen ingehuurd om zijn lobbycapaciteiten te versterken, terwijl voormalige BlackRock-leidinggevenden zijn benoemd in invloedrijke overheidsposities.

Brian Deese, een voormalig BlackRock-leidinggevende, diende als de belangrijkste economische adviseur van president Biden. Adewale Adeyemo, een andere voormalig BlackRock-functionaris, diende als plaatsvervangend minister van Financiën van de VS. In Europa strekt de invloed van BlackRock zich uit tot de hoogste niveaus van financiële regelgeving, waarbij voormalige ECB-functionarissen adviserende rollen bij BlackRock op zich nemen (The BlackRock-government pipeline, The Washington Post).

Monopolistisch gedrag

Schending van antitrustprincipes

De dominantie van BlackRock in vermogensbeheer en de controle over corporate governance plaatsen het in directe schending van de fundamentele antitrustprincipes. In theorie zijn antitrustwetten ontworpen om te voorkomen dat een enkele entiteit een onevenredig groot deel van de markt controleert. De kruisparticipatie van BlackRock in grote bedrijven en de invloed op marktregels hebben het echter in staat gesteld deze wettelijke kaders te omzeilen (How BlackRock evades antitrust laws, The Antitrust Paradox).

Een studie uit 2018 toonde aan dat het gemeenschappelijk eigendom van BlackRock en Vanguard in concurrerende bedrijven de concurrentie heeft verminderd en de consumentenprijzen heeft verhoogd in sectoren zoals luchtvaartmaatschappijen, farmaceutische bedrijven en telecommunicatie (Common ownership and competition, Journal of Finance).

Regulerende capture

BlackRock heeft ook agressief gelobbyd om zijn marktdominantie te beschermen. Alleen al in 2020 gaf het bedrijf meer dan $20 miljoen uit aan lobbyactiviteiten in de Verenigde Staten, gericht op financiële regelgeving en belastingbeleid (BlackRock’s influence in Washington, Politico).

Conclusie

De ongekende invloed van BlackRock op de wereldmarkten, bedrijven en regeringen vertegenwoordigt een gevaarlijke consolidatie van macht. Zonder zinvol toezicht op de regelgeving en antitrustmaatregelen zal de dominantie van BlackRock de marktresultaten blijven vervormen, de rijkdom concentreren en het democratisch bestuur ondermijnen. De opkomst is een grimmige herinnering aan de gevaren van ongecontroleerde financiële macht – en de dringende noodzaak tot hervorming.

Lopen, de beste manier van bewegen

25 maart 2025

In een wereld die geobsedeerd is door intensieve trainingen, gewichtheffen en de nieuwste fitnesstrends, lijkt wandelen vaak een verwaarloosd overblijfsel uit het verleden. Ondanks de eenvoud blijft wandelen een van de meest effectieve, toegankelijke en duurzame vormen van lichaamsbeweging die de mens ter beschikking staan. Van het verbeteren van de cardiovasculaire gezondheid tot het verhogen van de mentale helderheid, wandelen is niet alleen een van de oudste menselijke activiteiten – het kan ook de meest gunstige zijn. De lage drempel, veelzijdigheid en natuurlijke afstemming op de menselijke biologie maken het aantoonbaar de beste vorm van lichaamsbeweging voor de gezondheid en het welzijn op lange termijn.

De biologische basis van wandelen

Mensen zijn ontworpen om te wandelen. Onze evolutionaire geschiedenis is nauw verbonden met ons vermogen om lange afstanden te voet af te leggen. In tegenstelling tot andere primaten, waarvan de bewegingspatronen voornamelijk zijn gebouwd voor klimmen en korte snelheidsuitbarstingen, is de menselijke anatomie geoptimaliseerd voor duurzaam wandelen. De ontwikkeling van bipedalisme – lopen op twee benen – is een van de bepalende kenmerken van onze soort. De boog van de menselijke voet, de lengte van onze benen, de uitlijning van onze heupen en het vermogen om te zweten en de lichaamstemperatuur te reguleren, zijn allemaal evolutionaire aanpassingen die wandelen tot een natuurlijke en efficiënte vorm van beweging maken.

Antropologen hebben de ontwikkeling van wandelen in verband gebracht met de opkomst van menselijke intelligentie en sociale samenwerking. Vroege mensen die lange afstanden konden lopen op zoek naar voedsel, water en onderdak hadden een overlevingsvoordeel. Wandelen vergemakkelijkte verkenning, migratie en handel, waardoor menselijke samenlevingen konden uitbreiden en evolueren. Zelfs vandaag de dag activeert wandelen meerdere spiergroepen, bevordert het de balans en versterkt het het musculoskeletale systeem op manieren die perfect aansluiten bij ons biologische ontwerp.

Fysieke gezondheidsvoordelen van wandelen

Cardiovasculaire gezondheid

Wandelen is een van de meest effectieve manieren om de gezondheid van het hart te verbeteren. Studies hebben aangetoond dat regelmatig wandelen het risico op hartaandoeningen, beroertes en hoge bloeddruk vermindert. Een studie gepubliceerd in The New England Journal of Medicine toonde aan dat slechts 30 minuten per dag wandelen het risico op cardiovasculaire gebeurtenissen met bijna 31% vermindert (Walking Compared with Vigorous Exercise, Manson et al.). In tegenstelling tot intensieve trainingen, die het hart en de gewrichten kunnen belasten, biedt wandelen een zachte, consistente stimulans die de hartspier versterkt, de bloedsomloop verbetert en de bloeddruk helpt reguleren.

Gewichtsbeheersing en metabole gezondheid

Wandelen verbrandt misschien niet zo snel calorieën als hardlopen of high-intensity interval training (HIIT), maar de duurzaamheid maakt het zeer effectief voor gewichtsbeheersing. Omdat wandelen weinig impact heeft, kan het dagelijks worden uitgevoerd zonder significant risico op blessures of burn-out. Wandelen verbetert ook de insulinegevoeligheid, helpt de bloedsuikerspiegel te reguleren en vermindert het risico op diabetes type 2. Een studie in Diabetes Care toonde aan dat wandelen na de maaltijd de bloedglucosewaarden effectiever verbetert dan intensieve trainingssessies (Effects of Postprandial Walking, DiPietro et al.).

Gezondheid van gewrichten en botten

In tegenstelling tot hardlopen en andere oefeningen met hoge impact, belast wandelen de gewrichten minimaal. Dit maakt het een ideale vorm van lichaamsbeweging voor personen met artritis, gewrichtspijn of mobiliteitsproblemen. Wandelen helpt de botdichtheid te behouden door de botten te stimuleren en het lichaam aan te moedigen calcium en andere mineralen vast te houden. Een studie gepubliceerd in The American Journal of Medicine toonde aan dat vrouwen die regelmatig wandelden een hogere botdichtheid en een lager risico op fracturen hadden dan vrouwen die sedentair waren (Walking and Bone Density, Gregg et al.).

Levensduur en algehele gezondheid

Regelmatig wandelen is nauw verbonden met een verhoogde levensduur. Een grootschalige studie uitgevoerd door het National Cancer Institute toonde aan dat personen die 30 tot 60 minuten per dag stevig wandelden een aanzienlijk lager sterftecijfer hadden dan degenen die inactief waren (Leisure-Time Physical Activity and Mortality, Arem et al.). Wandelen vermindert ontstekingen, versterkt het immuunsysteem en verlaagt het risico op chronische ziekten zoals kanker, de ziekte van Alzheimer en obesitas.

Mentale en emotionele voordelen van wandelen

Cognitieve functie en hersengezondheid

Wandelen stimuleert de bloedtoevoer naar de hersenen, waardoor de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar hersencellen wordt verbeterd. Dit verbetert de cognitieve functie, het geheugenbehoud en het probleemoplossend vermogen. Onderzoek van Stanford University toonde aan dat wandelen de creatieve output met wel 60% verhoogt (Give Your Ideas Some Legs, Oppezzo and Schwartz). Het ritmische karakter van wandelen ondersteunt ook het standaardmodusnetwerk van de hersenen, dat geassocieerd is met dagdromen, introspectie en creatief denken.

Mentale gezondheid en stressvermindering

Wandelen is een krachtig hulpmiddel om stress te verminderen en de stemming te verbeteren. Fysieke beweging activeert de afgifte van endorfines, de natuurlijke stemmingsverhogers van het lichaam. Wandelen in natuurlijke omgevingen, zoals parken of bossen, versterkt deze effecten verder. Een studie gepubliceerd in Environmental Health and Preventive Medicine toonde aan dat wandelen in de natuur het cortisolniveau (het stresshormoon) verlaagt en de activiteit van het parasympathische zenuwstelsel verhoogt, wat ontspanning bevordert (Shinrin-Yoku (Forest Bathing), Park et al.). Wandelen vermindert ook de symptomen van depressie en angst, en biedt een natuurlijk, bijwerkingenvrij alternatief voor farmaceutische behandelingen.

Sociale verbinding en emotioneel evenwicht

Wandelen kan een solitaire activiteit zijn of een sociale. Wandelen met een partner, vrienden of familieleden bevordert verbinding en versterkt relaties. Het moedigt gesprekken aan en biedt een gedeelde activiteit dieIn een wereld die geobsedeerd is door intensieve trainingen, gewichtheffen en de nieuwste fitnesstrends, lijkt wandelen vaak een verwaarloosd overblijfsel uit het verleden. Ondanks de eenvoud blijft wandelen een van de meest effectieve, toegankelijke en duurzame vormen van lichaamsbeweging die de mens ter beschikking staan. Van het verbeteren van de cardiovasculaire gezondheid tot het verhogen van de mentale helderheid, wandelen is niet alleen een van de oudste menselijke activiteiten – het kan ook de meest gunstige zijn. De lage drempel, veelzijdigheid en natuurlijke afstemming op de menselijke biologie maken het aantoonbaar de beste vorm van lichaamsbeweging voor de gezondheid en het welzijn op lange termijn.

De biologische basis van wandelen

Fysieke gezondheidsvoordelen van wandelen

Cardiovasculaire gezondheid

Gewichtsbeheersing en metabole gezondheid

Gezondheid van gewrichten en botten

Levensduur en algehele gezondheid

Mentale en emotionele voordelen van wandelen

Cognitieve functie en hersengezondheid

Mentale gezondheid en stressvermindering

Sociale verbinding en emotioneel evenwicht

De biologische basis van wandelen

Fysieke gezondheidsvoordelen van wandelen

Cardiovasculaire gezondheid

Gewichtsbeheersing en metabole gezondheid

Gezondheid van gewrichten en botten

Levensduur en algehele gezondheid

Mentale en emotionele voordelen van wandelen

Cognitieve functie en hersengezondheid

Mentale gezondheid en stressvermindering

Sociale verbinding en emotioneel evenwicht

Wandelen kan een solitaire activiteit zijn of een sociale. Wandelen met een partner, vrienden of familieleden bevordert verbinding en versterkt relaties. Het moedigt gesprekken aan en biedt een gedeelde activiteit die verbinding bevordert zonder de afleiding van schermen of andere technologie. Groepswandelingen hebben ook aangetoond dat ze de emotionele veerkracht en gevoelens van sociale verbondenheid verbeteren (The Social Benefits of Group Walking, Marselle et al.).

Toegankelijkheid en duurzaamheid van wandelen

Geen apparatuur of kostenbarrières

In tegenstelling tot sportschoolabonnementen, fitnessapparatuur of gespecialiseerde trainingsprogramma’s, vereist wandelen geen financiële investering. Een paar comfortabele schoenen en een veilig wandelpad zijn de enige benodigdheden. Dit maakt wandelen een inherent egalitaire vorm van lichaamsbeweging – beschikbaar voor mensen van alle leeftijden, fitnessniveaus en sociaaleconomische achtergronden.

Aanpassingsvermogen en gemak

Wandelen past naadloos in het dagelijks leven. Het kan worden geïntegreerd in woon-werkverkeer, boodschappen of vrije tijd zonder de noodzaak van gestructureerde planning. In tegenstelling tot intensieve trainingen, die vaak herstelperiodes vereisen, kan wandelen dagelijks worden uitgevoerd, zelfs meerdere keren per dag, zonder het lichaam te overbelasten. Het aanpassingsvermogen van wandelen betekent dat het kan worden aangepast aan het fitnessniveau – van een ontspannen wandeling tot een stevige powerwalk.

Milieu- en maatschappelijke voordelen

Het aanmoedigen van wandelen als primaire vorm van vervoer heeft bredere voordelen voor de samenleving en het milieu. Meer wandelen vermindert de verkeersopstoppingen, verlaagt de koolstofuitstoot en bevordert veiligere, voetgangersvriendelijkere stedelijke omgevingen. Steden die investeren in beloopbare infrastructuur – zoals trottoirs, voetgangerszones en groene ruimten – rapporteren hogere niveaus van gemeenschapsbetrokkenheid, verminderde luchtvervuiling en verbeterde resultaten op het gebied van de volksgezondheid.

Waarom wandelen misschien wel de beste vorm van lichaamsbeweging is

De effectiviteit van wandelen ligt in de duurzaamheid en afstemming op de menselijke biologie. Intensieve trainingen en fitnesstrends leiden vaak tot burn-out, blessures of verlies van motivatie. Wandelen daarentegen is zacht maar effectief. De eenvoud ervan zorgt ervoor dat het consistent een leven lang kan worden volgehouden. In tegenstelling tot competitieve sporten of krachttraining, die met de leeftijd kunnen afnemen, blijft wandelen tot op hoge leeftijd toegankelijk.

Wandelen biedt een perfecte balans tussen fysieke, mentale en emotionele voordelen zonder de risico’s en kosten die gepaard gaan met andere vormen van lichaamsbeweging. Het versterkt het hart, ondersteunt de metabole gezondheid, beschermt de gewrichten, verbetert de hersenfunctie en vermindert stress – en dat allemaal terwijl het gemakkelijk, natuurlijk en plezierig is.

Conclusie

In een fitnesscultuur die extremen verheerlijkt, valt wandelen op als een ingetogen maar zeer effectieve vorm van lichaamsbeweging. De voordelen ervan omvatten het volledige spectrum van fysiek, mentaal en emotioneel welzijn, waardoor het uniek gepositioneerd is als een ideale levenslange activiteit. Wandelen is niet alleen lichaamsbeweging – het is een fundamentele menselijke activiteit, een vorm van meditatie en een middel om in contact te komen met de wereld en anderen. Voor degenen die op zoek zijn naar een eenvoudige, duurzame en uiterst effectieve manier om de gezondheid te verbeteren, is wandelen misschien wel de beste beschikbare vorm van lichaamsbeweging.

Hoe een AI werkt. Hoe bouw je zelf een AI?

24 maart 2025

Kunstmatige intelligentie (AI) is uitgegroeid tot een van de bepalende technologische ontwikkelingen van de 21e eeuw. Van taalmodellen zoals ChatGPT tot beeldherkenning, autonome voertuigen en voorspellende analyses, AI hervormt industrieën en transformeert de menselijke interactie met technologie. Maar het proces van het creëren van AI is complex en omvat meerdere ontwikkelingsfasen, die elk gespecialiseerde kennis en middelen vereisen.

De reis van AI-creatie begint met theoretische grondslagen en wiskundige modellen, gevolgd door gegevensverzameling en -voorbereiding, modelontwerp en algoritmetraining. Zodra een AI-model is getraind, moet het worden geëvalueerd, getest en geoptimaliseerd voordat het klaar is voor implementatie. Zelfs na implementatie hebben AI-systemen voortdurende monitoring en updates nodig om de prestaties te behouden en problemen zoals gegevensdrift en bias te voorkomen.

Theoretische grondslagen van AI

Vroege AI-concepten en definities

Het idee van kunstmatige intelligentie ontstond lang voor het moderne computertijdperk. Oude mythen en mechanische automaten weerspiegelden een menselijke fascinatie voor het creëren van kunstmatig leven. AI als wetenschappelijke discipline begon echter vorm te krijgen in de 20e eeuw.

Alan Turing’s paper uit 1950, Computing Machinery and Intelligence, wordt algemeen beschouwd als de basis van de AI-theorie (Turing). Turing stelde het idee voor dat een machine menselijke intelligentie zou kunnen simuleren als het een gesprek zou kunnen voeren dat niet te onderscheiden is van dat van een mens – een test die nu bekend staat als de Turing Test.

Het vakgebied AI ontstond formeel op de Dartmouth Conference in 1956, waar John McCarthy, Marvin Minsky, Nathaniel Rochester en Claude Shannon de term “kunstmatige intelligentie” bedachten en het vestigden als een afzonderlijk onderzoeksgebied (The History of Artificial Intelligence, McCorduck). Vroeg AI-onderzoek richtte zich op symbolisch redeneren – op regels gebaseerde systemen die probeerden logisch denken te simuleren.

Symbolische AI vs. Connectionistische AI

AI-ontwikkeling volgde aanvankelijk twee belangrijke benaderingen:

Symbolische AI – Ook bekend als Good Old-Fashioned Artificial Intelligence (GOFAI), deze benadering omvatte het weergeven van kennis met behulp van symbolen en logische regels. Expertsystemen werden gebouwd op dit model in de jaren 1970 en 1980 (Artificial Intelligence: A Modern Approach, Russell en Norvig).
Connectionistische AI – Geïnspireerd door de structuur van het menselijk brein, omvat deze benadering kunstmatige neurale netwerken. In plaats van regels leren deze netwerken patronen en relaties uit gegevens. Connectionistische AI legde de basis voor moderne deep learning modellen.

Symbolische AI worstelde met complexiteit en dubbelzinnigheid, wat leidde tot de opkomst van connectionistische AI in de jaren 1990 en 2000 naarmate de rekenkracht en gegevensbeschikbaarheid toenamen.

De opkomst van neurale netwerken

Kunstmatige neurale netwerken (ANN’s) zijn wiskundige modellen die zijn geïnspireerd door de structuur van biologische neuronen. Een neuraal netwerk bestaat uit:

Inputlaag – Waar onbewerkte gegevens het model binnenkomen.
Verborgen lagen – Waar de gegevens worden verwerkt via gewogen verbindingen en activatiefuncties.
Outputlaag – Waar het model voorspellingen of beslissingen genereert.

Het trainen van een neuraal netwerk omvat het aanpassen van de verbindingsgewichten via een proces dat backpropagation wordt genoemd – het berekenen van de fout van de voorspelling van het model en het aanpassen van de gewichten om deze fout te minimaliseren (Learning Representations by Back-Propagating Errors, Rumelhart et al.).

Deep learning, een subset van neurale netwerken met meerdere verborgen lagen, heeft de ontwikkeling mogelijk gemaakt van krachtige AI-modellen die complexe taken zoals natuurlijke taalverwerking en beeldherkenning aankunnen (Deep Learning, Goodfellow et al.).

Gegevens: De basis van AI

Gegevensverzameling

AI-modellen hebben enorme datasets nodig om effectief te trainen. De kwaliteit, diversiteit en omvang van de dataset hebben een directe invloed op de modelprestaties. Gegevensbronnen zijn onder meer:

Gestructureerde gegevens – Databases, spreadsheets en financiële gegevens.
Ongestructureerde gegevens – Tekst, audio, afbeeldingen en video.
Synthetische gegevens – Kunstmatig gegenereerde gegevens die worden gebruikt om trainingssets aan te vullen.

Taalmodellen zoals GPT-4 zijn getraind op honderden miljarden tokens uit boeken, artikelen en websites (Language Models are Few-Shot Learners, Brown et al.). Beeldherkenningsmodellen zoals ImageNet vertrouwen op miljoenen gelabelde afbeeldingen voor training (ImageNet Classification with Deep Convolutional Neural Networks, Krizhevsky et al.).

Gegevens opschonen en voorbewerken

Onbewerkte gegevens zijn zelden geschikt voor onmiddellijk gebruik. Gegevens moeten worden opgeschoond en verwerkt om consistentie en nauwkeurigheid te garanderen. Dit omvat:

Dubbele en irrelevante gegevens verwijderen
Fouten en inconsistenties corrigeren
Gegevensindelingen standaardiseren
Uitschieters en ruis verwijderen

Voor taalmodellen omvat voorbewerken tokenisatie (tekst opdelen in kleinere eenheden), lemmatisatie (woorden terugbrengen tot hun stamvormen) en vectorisatie (tekst omzetten in numerieke gegevens) (Natural Language Processing with Python, Bird et al.).

Gegevenslabeling

Supervised learning vereist gelabelde gegevens – gegevens die zowel invoer- als uitvoerwaarden bevatten. Beeldherkennings-AI heeft bijvoorbeeld gelabelde afbeeldingen (“hond”, “kat”) nodig om patronen te leren.

Gegevenslabeling kan handmatig of via geautomatiseerde methoden worden uitgevoerd. Door mensen gelabelde gegevens zijn nauwkeuriger, maar tijdrovend en duur (Semi-Supervised Learning, Zhu).

Gegevensaugmentatie

Gegevensaugmentatie vergroot de omvang en diversiteit van een dataset zonder nieuwe gegevens te verzamelen. Bijvoorbeeld:

Afbeeldingen spiegelen, roteren en bijsnijden om variaties te genereren.
Woorden vervangen of ruis toevoegen aan tekstdatasets.

Augmentatie helpt modellen beter te generaliseren naar nieuwe gegevens (Understanding Machine Learning, Shalev-Shwartz en Ben-David).

Modelontwerp en architectuur

Het modeltype kiezen

AI-modellen zijn ontworpen op basis van de taak en het type gegevens:

Supervised learning – Het model is getraind op gelabelde gegevens om resultaten te voorspellen (bijv. spamdetectie).
Unsupervised learning – Het model identificeert patronen in ongelabelde gegevens (bijv. klantsegmentatie).
Reinforcement learning – Het model leert door vallen en opstaan en ontvangt beloningen of straffen (bijv. game-spelende AI’s).

Neurale netwerkarchitecturen

Convolutionele Neurale Netwerken (CNN’s) – Ontworpen voor beeld- en videoverwerking (ImageNet Classification with Deep Convolutional Neural Networks, Krizhevsky et al.).
Recurrente Neurale Netwerken (RNN’s) – Effectief voor sequentiële gegevens zoals taal en tijdreeksen (Long Short-Term Memory, Hochreiter en Schmidhuber).
Transformer Modellen – De basis van moderne taalmodellen (Attention Is All You Need, Vaswani et al.).

Transfer learning

Transfer learning omvat het trainen van een model op een grote dataset en het finetunen ervan voor een specifieke taak. GPT- en BERT-modellen zijn gebaseerd op transfer learning (BERT: Pre-training of Deep Bidirectional Transformers for Language Understanding, Devlin et al.).

Training van de AI

Voorwaartse en achterwaartse propagatie

Het trainen van een neuraal netwerk omvat twee belangrijke processen:

Voorwaartse propagatie – De invoer wordt door het netwerk verwerkt om voorspellingen te genereren.
Achterwaartse propagatie – Het verlies (fout) wordt berekend en achterwaarts gepropageerd om de gewichten aan te passen.

Verliesfunctie en optimalisatie

Verliesfuncties meten het verschil tussen de voorspelling van het model en het werkelijke resultaat:

Gemiddelde Kwadratische Fout (MSE) – Voor regressietaken.
Cross-entropie verlies – Voor classificatietaken.

Optimalisatiealgoritmen zoals Adam en stochastische gradiëntafdaling (SGD) worden gebruikt om de netwerkgewichten aan te passen (Adam: A Method for Stochastic Optimization, Kingma en Ba).

Evaluatie en testen

Zodra de training is voltooid, wordt het model getest met behulp van ongeziene gegevens. Metrieken omvatten:

Nauwkeurigheid – Percentage correcte voorspellingen.
Precisie – Ware positieven gedeeld door voorspelde positieven.
Recall – Ware positieven gedeeld door werkelijke positieven.
F1-score – Harmonisch gemiddelde van precisie en recall.

Implementatie en onderhoud

Modelcompressie

Grote modellen worden gecomprimeerd met behulp van:

Snoeien – Verbindingen met een lage impact verwijderen.
Kwantisatie – Numerieke precisie verminderen.
Kennisdestillatie – Een kleiner model trainen met behulp van de outputs van een groter model (Distilling the Knowledge in a Neural Network, Hinton et al.).

Ethische en regelgevende uitdagingen

AI-ontwikkeling roept aanzienlijke ethische zorgen op:

Bias – Bevooroordeelde trainingsgegevens leiden tot bevooroordeelde modellen.
Privacy – Grote taalmodellen kunnen gevoelige gegevens onthouden.
Verantwoordelijkheid – Verantwoordelijkheid bepalen voor AI-beslissingen.

Er ontstaan regelgevende kaders om deze problemen aan te pakken (The Ethics of Artificial Intelligence, Bostrom en Yudkowsky).

Hoe je zelf een eenvoudige AI bouwt

Het bouwen van een klein AI-model thuis kan verrassend eenvoudig zijn als je je richt op de kernconcepten in plaats van de technische details. Stel je voor dat je een kind leert verschillende soorten fruit te herkennen – deze eenvoudige analogie weerspiegelt het proces van het trainen van een basis-AI.

Stap 1: Definieer het doel

Bepaal eerst wat je AI moet doen. Stel dat je een systeem wilt maken dat de stemming van een persoon kan voorspellen op basis van het weer. Het doel is duidelijk: gegeven weergegevens (temperatuur, regen, zonneschijn), moet de AI voorspellen of iemand zich waarschijnlijk gelukkig of verdrietig voelt.

Stap 2: Verzamel gegevens

Net als bij het lesgeven aan een kind, heeft je AI voorbeelden nodig om van te leren. Stel je voor dat je een lijst met observaties opschrijft:

Zonnig, warm → Gelukkig
Regenachtig, koud → Verdrietig
Bewolkt, koel → Neutraal

Hoe meer voorbeelden je geeft, hoe beter de AI zal leren.

Stap 3: Identificeer patronen

In eenvoudige bewoordingen is je AI als een student die leert welke weerpatronen tot bepaalde stemmingen leiden. Het zal op zoek gaan naar aanwijzingen – warmte en zonneschijn hebben bijvoorbeeld een sterkere connectie met geluk. Dit is vergelijkbaar met hoe je zou kunnen merken dat mensen vaker glimlachen op zonnige dagen.

Stap 4: Bouw een eenvoudig ‘brein’

In plaats van deze patronen handmatig uit te leggen, kan je AI ze zelf leren met behulp van een basis neuraal netwerk. Stel je een netwerk van verbonden schakelaars voor. Elke schakelaar past zich enigszins aan op basis van de gegevens die hij ziet – schakelt gemakkelijker ‘aan’ of ‘uit’, afhankelijk van de patronen die hij identificeert.

In het begin zijn deze schakelaars willekeurig. Maar met elk voorbeeld (zonnig = gelukkig, regenachtig = verdrietig) past het netwerk de schakelaars aan om zijn voorspellingen te verbeteren. Dit proces wordt training genoemd.

Stap 5: Corrigeer fouten

Je AI zal niet alles in het begin goed doen – net als een kind dat wiskunde leert. Elke keer dat de AI onjuist voorspelt (bijv. “bewolkt” = “gelukkig” wanneer het juiste antwoord “neutraal” is), past hij zijn schakelaars aan om te verbeteren. Na verloop van tijd stapelen deze kleine correcties zich op, waardoor de AI nauwkeuriger wordt.

Stap 6: Test je AI

Zodra je AI genoeg voorbeelden heeft gezien, kun je hem vragen om nieuwe resultaten te voorspellen. Bijvoorbeeld:

Zonnig, koel → De AI zou “gelukkig” kunnen voorspellen.
Regenachtig, mild → De AI zou “neutraal” kunnen voorspellen.

Als de AI dingen fout heeft, kun je hem meer gegevens geven of het leerproces aanpassen.

Stap 7: Verbeter en breid uit

Als je AI goed presteert, kun je hem uitbreiden door meer gegevens toe te voegen (bijv. windsnelheid, tijd van het jaar) of zijn ‘brein’ te verfijnen om complexere patronen te herkennen.

Stel je het voor als het bakken van een cake

Denk aan AI-training als het bakken van een cake:

Ingrediënten = Je gegevens.
Recept = De structuur van het AI-model.
Mixen en Bakken = Het trainingsproces.
Proeven = Het testen van de AI op nieuwe gegevens.
Het Recept Aanpassen = De AI verbeteren als deze slecht presteert.

Zelfs met eenvoudige hulpmiddelen kun je iets verrassend effectiefs maken – net als het bakken van een geweldige cake zonder professionele chef te zijn.

Dit vereenvoudigde proces geeft je een idee van hoe AI-modellen worden getraind en verbeterd, en laat zien dat iedereen met nieuwsgierigheid en geduld kan experimenteren met basis-AI.

Conclusie

Het creëren van AI is een complex proces dat theorie, gegevens, berekeningen en continue monitoring omvat. Naarmate AI-modellen in capaciteit groeien, zal de uitdaging om eerlijkheid, privacy en verantwoordelijkheid te waarborgen de toekomst van AI-ontwikkeling bepalen.

Central Bank Digital Currencies: een instrument voor controle, niet vrijheid

22 maart 2025

Central Bank Digital Currencies (CBDCs) vertegenwoordigen een van de meest significante ontwikkelingen in monetair beleid van de afgelopen decennia. Gepositioneerd als een moderne oplossing om de financiële efficiëntie en inclusie te verbeteren, zijn CBDCs in werkelijkheid een gevaarlijk instrument voor staatscontrole. In tegenstelling tot gedecentraliseerde cryptocurrencies zoals Bitcoin, die opereren op onafhankelijke netwerken buiten de controle van een enkele autoriteit, staan CBDCs volledig onder de directe controle van centrale banken en overheden. Dit onderscheid is cruciaal, omdat het overheden ongekende macht geeft over hoe geld wordt gecreëerd, gedistribueerd en gebruikt.

Terwijl voorstanders van CBDCs beweren dat ze de financiële inclusie zullen vergroten, transactiekosten zullen verlagen en het monetair beleid effectiever zullen maken, is de realiteit dat CBDCs zouden leiden tot de volledige eliminatie van financiële privacy en persoonlijke autonomie. Overheden zouden de mogelijkheid hebben om financiële activiteiten met ongekende precisie te volgen, te beperken en te manipuleren. Financiële onafhankelijkheid zou onmogelijk worden en de mogelijkheid om deel te nemen aan de economie zou afhankelijk worden van naleving van het overheidsbeleid.

Door de politieke, economische en sociale implicaties van CBDCs te onderzoeken, wordt het duidelijk dat hun introductie een stap is naar financieel autoritarisme in plaats van vooruitgang.

Wat zijn CBDC’s?

Definitie en structuur

CBDC’s zijn digitale versies van nationale valuta’s die worden uitgegeven en gereguleerd door centrale banken. In tegenstelling tot fysiek contant geld, dat anonieme transacties mogelijk maakt en onafhankelijk is van staatstoezicht na uitgifte, bestaan CBDCs volledig in digitale vorm op een gecentraliseerd grootboek dat wordt gecontroleerd door de centrale bank.

CBDC’s verschillen fundamenteel van cryptocurrencies zoals Bitcoin of Ethereum. Cryptocurrencies zijn gedecentraliseerd en vertrouwen op blockchain-technologie om te voorkomen dat een enkele entiteit het netwerk controleert. CBDC’s zijn daarentegen gecentraliseerde instrumenten van staatsmacht. Elke transactie, elk account en saldo wordt gecontroleerd en gereguleerd door de centrale bank, waardoor de overheid volledig toezicht heeft op het financiële systeem.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft verklaard dat CBDC’s overheden “meer controle over het monetair beleid en de financiële stabiliteit” kunnen bieden (Central Bank Digital Currencies: Financial System Implications, IMF). Dit is geen goedaardige uitspraak — meer controle voor overheden betekent minder vrijheid voor burgers. De mogelijkheid om het monetair beleid te controleren door directe interventie in de financiële activiteiten van burgers transformeert geld van een neutraal economisch instrument in een politiek wapen.

Belangrijkste verschillen met contant geld en cryptocurrency

In tegenstelling tot contant geld, dat anoniem kan worden bewaard en gebruikt, zouden CBDC’s volledig traceerbaar zijn. Elke transactie zou een digitaal spoor achterlaten dat de overheid zou kunnen volgen en analyseren. Terwijl cryptocurrency-netwerken zoals Bitcoin worden beveiligd door gedecentraliseerde consensusmechanismen, zouden CBDC’s opereren op gecentraliseerde netwerken die volledig onder staatscontrole staan.

Cryptocurrencies zijn ontworpen om buiten overheidscontrole te opereren en bieden een alternatief voor het traditionele financiële systeem. CBDC’s zijn echter ontworpen om de overheidscontrole te versterken, waardoor centrale banken de mogelijkheid hebben om in te grijpen in individuele financiële beslissingen.

De illusie van financiële inclusie en efficiëntie

De valse belofte van inclusie

Voorstanders van CBDC’s beweren dat ze de financiële inclusie zullen vergroten door bankdiensten te verlenen aan mensen die geen toegang hebben tot traditionele financiële instellingen. Volgens de Bank voor Internationale Betalingen (BIB) blijven wereldwijd bijna 1,7 miljard volwassenen zonder bankrekening (The unbanked and financial inclusion, BIB). CBDC’s zouden deze individuen directe toegang geven tot centraal bankgeld via een digitale portemonnee.

Dit argument negeert echter het feit dat financiële uitsluiting zelden het gevolg is van een gebrek aan infrastructuur — het is vaker het gevolg van armoede, politieke instabiliteit of een gebrek aan documentatie. Het verstrekken van een digitale portemonnee lost de onderliggende problemen van inkomensongelijkheid of politieke onterechtheid niet op.

Politieke controle vermomd als inclusie

Bovendien zouden CBDC’s overheden de macht geven om individuen volledig uit het financiële systeem te sluiten. In tegenstelling tot contant geld, dat vrij kan worden gebruikt, zijn CBDC’s programmeerbaar. Dit betekent dat centrale banken beperkingen kunnen opleggen aan hoe geld wordt gebruikt of zelfs wie het mag gebruiken.

Christine Lagarde, president van de Europese Centrale Bank, gaf in een gelekt gesprek toe dat de digitale euro zo ontworpen zou kunnen worden dat uitgaven alleen aan bepaalde artikelen en diensten mogelijk zijn (Project Syndicate, Lagarde). Dit niveau van controle zou overheden in staat stellen politieke oppositie te straffen, de aankoop van bepaalde goederen te beperken of zelfs uitgavenplafonds op te leggen aan individuen op basis van hun sociale of politieke gedrag.

Het einde van financiële privacy

Totale surveillance

Een van de meest alarmerende gevolgen van CBDC’s is de totale eliminatie van financiële privacy. Tegenwoordig bieden contante transacties een zekere mate van anonimiteit, waardoor individuen aankopen kunnen doen zonder een digitaal spoor achter te laten. CBDC’s zouden deze anonimiteit volledig elimineren.

Elke transactie die met een CBDC wordt gedaan, zou worden geregistreerd in een gecentraliseerd grootboek. Overheden zouden realtime toegang hebben tot gedetailleerde gegevens over hoe, wanneer en waar geld wordt uitgegeven. Dit niveau van surveillance zou overheden in staat stellen gedetailleerde profielen van burgers te maken op basis van hun uitgavenpatroon.

Het Chinese model van controle

In China heeft de uitrol van de digitale yuan al aangetoond hoe CBDC’s kunnen worden gebruikt om gedrag te monitoren en te beperken. Burgers die kritiek hebben geuit op de overheid of zich hebben beziggehouden met politiek gevoelige activiteiten, hebben hun toegang tot financiële diensten beperkt zien worden (How China’s digital currency threatens global freedom, The Economist).

De Canadese truckerprotesten in 2022 toonden aan hoe westerse overheden ook bereid zijn financiële systemen te bewapenen. De Canadese regering bevroor de bankrekeningen van demonstranten en donateurs, waardoor ze zonder behoorlijke rechtsgang van het financiële systeem werden afgesneden (Canada’s trucker protests and the future of financial freedom, Financial Times). CBDC’s zouden dergelijke acties nog gemakkelijker maken, omdat overheden directe controle zouden hebben over het geld van elke burger.

Negatieve rentetarieven en gedwongen uitgaven

Sparen straffen

CBDC’s zouden centrale banken de mogelijkheid geven om rechtstreeks negatieve rentetarieven op te leggen aan het spaargeld van burgers. In een traditioneel banksysteem is het moeilijk om negatieve rentetarieven op te leggen, omdat mensen contant geld kunnen opnemen om waardeverlies te voorkomen. Met CBDC’s zouden overheden deze optie elimineren.

De Europese Centrale Bank heeft al de mogelijkheid onderzocht om negatieve rentetarieven te gebruiken om “economische activiteit te stimuleren” (The future of monetary policy in a digital age, ECB). Dit zou betekenen dat burgers zouden worden belast voor het sparen van geld — in feite het straffen van verantwoord financieel gedrag.

Vervaldatums en gedwongen consumptie

Nog zorgwekkender is de mogelijkheid van programmeerbare vervaldatums op CBDC’s. In China is de digitale yuan al getest met vervaldatums om uitgaven aan te moedigen (China’s digital yuan and the future of money, Bloomberg). Als overheden besluiten dat verhoogde consumentenbestedingen noodzakelijk zijn, kunnen ze vervaldatums op digitale valuta opleggen om burgers te dwingen uit te geven in plaats van te sparen.

Politieke en economische manipulatie

Kapitaalcontroles

Tijdens de Griekse schuldencrisis legde de Europese Unie kapitaalcontroles op om te voorkomen dat geld Griekse banken verliet (The Greek financial crisis and capital controls, BBC). CBDC’s zouden dergelijke maatregelen nog gemakkelijker maken, omdat overheden directe controle zouden hebben over de valutastroom en burgeraccounts.

Politieke naleving

CBDC’s zouden kunnen worden gebruikt om politieke naleving af te dwingen. Overheden zouden CBDC’s kunnen programmeren om de uitgaven te beperken voor individuen die niet voldoen aan bepaalde politieke of sociale criteria. Burgers die bijvoorbeeld weigeren te voldoen aan het overheidsgezondheidsbeleid of milieudoelstellingen, zouden hun financiële privileges beperkt kunnen zien (UK’s digital pound plan to promote green spending, The Guardian).

Conclusie: Een stap naar financieel autoritarisme

CBDC’s gaan niet over financiële inclusie of economische efficiëntie — ze gaan over controle. Door contant geld te elimineren en financiële macht te centraliseren in de handen van overheden, zouden CBDC’s staten ongekende controle geven over financieel gedrag. De mogelijkheid om uitgaven te beperken, negatieve rentetarieven op te leggen en elke transactie te monitoren, zou de financiële onafhankelijkheid vernietigen.

CBDC’s zijn geen technologische upgrade — ze zijn een politiek wapen. De belofte van gemak en inclusie maskeert de dreiging van financieel autoritarisme. Burgers moeten deze gevaarlijke ontwikkeling afwijzen voordat financiële vrijheid tot het verleden behoort.

De duistere kant van zonnebrillen: waarom ze slecht voor je zijn en je niet cool maken

21 maart 2025

Zonnebrillen worden al lang op de markt gebracht als symbolen van stijl en verfijning. Beroemdheden, modellen en influencers hebben ze tot essentiële accessoires gemaakt, niet alleen voor oogbescherming, maar ook als uitingen van coolheid en status. Het beeld van een mysterieuze figuur achter donkere glazen is decennialang versterkt door Hollywood, modemerken en reclamecampagnes. Maar achter de getinte glazen schuilt een complexere realiteit.

Zonnebrillen zijn voor de meeste mensen niet alleen onnodig, ze kunnen zelfs schadelijk zijn voor je gezondheid en kunnen bijdragen aan langdurige problemen met je zicht, circadiane ritme en sociale interacties. Het idee dat zonnebrillen nodig zijn voor bescherming of dat ze je sociale status verhogen, is meer gebaseerd op slimme marketing dan op wetenschappelijk of medisch bewijs. Sterker nog, hoe meer je op zonnebrillen vertrouwt, hoe meer schade je onbewust aan je lichaam en geest kunt toebrengen.

Hoewel er situaties zijn waarin oogbescherming tegen UV-stralen gerechtvaardigd is, zoals in zeer heldere omgevingen of in de buurt van water of sneeuw, kan het gewoontegetrouwe en onnodige gebruik van zonnebrillen meer problemen veroorzaken dan het oplost.

De illusie van bescherming

Hoe zonnebrillen de blootstelling aan natuurlijk licht verstoren

Zonnebrillen worden vaak gepromoot als een manier om je ogen te beschermen tegen schadelijke ultraviolette (UV) stralen. Hoewel overmatige blootstelling aan UV-stralen inderdaad de ogen kan beschadigen en het risico op staar, maculadegeneratie en andere aandoeningen kan verhogen, is matige blootstelling aan de zon essentieel voor de gezondheid van de ogen. Menselijke ogen zijn ontworpen om te reageren op zonlicht, en het te veel blokkeren kan dit natuurlijke proces verstoren.

Het menselijk oog bevat fotoreceptorcellen die reageren op natuurlijk licht en helpen de pupilgrootte te reguleren en het zicht aan te passen aan veranderende lichtomstandigheden. Wanneer je een zonnebril draagt, verminder je de hoeveelheid natuurlijk licht die het netvlies bereikt, wat het vermogen van het oog om zich na verloop van tijd aan zonlicht aan te passen kan verzwakken. Deze overmatige afhankelijkheid van kunstmatige duisternis kan je ogen gevoeliger maken voor licht wanneer je geen zonnebril draagt (The Light Diet, Alexander Wunsch).

In natuurlijke omstandigheden past het oog zich aan verschillende lichtniveaus aan door de pupil samen te trekken of te verwijden. Zonnebrillen verstoren dit natuurlijke proces door een vals gevoel van duisternis te creëren, waardoor de pupil wijder opengaat dan normaal in zonlicht. Wanneer je de zonnebril afzet, worden je ogen plotseling getroffen door meer licht dan ze aankunnen, waardoor je gevoeliger wordt voor helderheid. Na verloop van tijd kan dit leiden tot chronische lichtgevoeligheid en ongemak bij normale lichtomstandigheden.

De mythe van UV-bescherming

Fabrikanten van zonnebrillen promoten UV-bescherming vaak als de belangrijkste reden om hun producten te dragen. Hoewel het waar is dat langdurige blootstelling aan UV-stralen de ogen kan beschadigen, biedt de natuurlijke reactie van het knijpen met de ogen en het aanpassen aan fel licht op zichzelf al een zekere mate van bescherming. Het hoornvlies en de lens in het oog hebben natuurlijke UV-filterende eigenschappen, die verzwakken wanneer je je ogen regelmatig kunstmatig afschermt van licht.

Bovendien hebben studies aangetoond dat niet alle zonnebrillen de UV-bescherming bieden die ze beweren. Goedkope zonnebrillen of zonnebrillen zonder de juiste UV-filterende coatings kunnen meer kwaad dan goed doen. Wanneer je donkere glazen draagt die geen UV-stralen blokkeren, verwijden je pupillen, waardoor er meer UV-licht het oog kan binnendringen en mogelijk het risico op netvliesbeschadiging toeneemt (The Eye Book, Ian Grierson).

Vitamine D-tekort en zonnebrillen

Blootstelling aan natuurlijk zonlicht is essentieel voor de productie van vitamine D in het lichaam. Hoewel de productie van vitamine D voornamelijk via de huid plaatsvindt, spelen de ogen ook een rol in de reactie van het lichaam op zonlicht. Wanneer je zonlicht blokkeert met een zonnebril, verminder je de signalen naar de hersenen die helpen bij het reguleren van de productie van melatonine en serotonine—beide worden beïnvloed door de licht-donkercyclus.

Lage vitamine D-niveaus zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op depressie, een verzwakte immuunrespons en een slechtere algehele gezondheid (The Miracle of Vitamin D, Dr. Michael Holick). Moderne levensstijlen beperken de blootstelling aan de zon al door binnenwerk en schermtijd. Het onnodige gebruik van zonnebrillen verergert het probleem alleen maar. Sommige onderzoekers hebben betoogd dat de toename van vitamine D-tekort in ontwikkelde landen gedeeltelijk kan worden toegeschreven aan het toegenomen gebruik van zonnebrillen en zonnebrandcrème (The Vitamin D Solution, Dr. Michael Holick).

Zonnebrillen verstoren je circadiane ritme

De rol van natuurlijk licht bij slaapregulatie

Blootstelling aan zonlicht via de ogen helpt het circadiane ritme van het lichaam te reguleren, dat de slaap-waakcycli, hormoonafgifte en stofwisseling regelt. Blootstelling aan licht in de ochtend signaleert aan de hersenen dat het tijd is om wakker en alert te zijn, terwijl afnemende lichtniveaus ’s nachts de afgifte van melatonine triggeren, waardoor het lichaam wordt voorbereid op slaap.
Wanneer je regelmatig een zonnebril draagt, vooral ’s ochtends of tijdens piekuren van zonlicht, verminder je de natuurlijke signalen die je lichaam helpen een gezonde slaap-waakcyclus te behouden. Onderzoek heeft aangetoond dat onvoldoende blootstelling aan natuurlijk licht kan bijdragen aan slapeloosheid, stemmingsstoornissen en een slechte cognitieve functie (Why We Sleep, Matthew Walker).

Een studie gepubliceerd in The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism toonde aan dat mensen die minder ochtendlicht ontvangen, hogere niveaus van stresshormonen hebben en meer moeite hebben om in slaap te vallen. Het dragen van een zonnebril in de ochtend kan het blauwe spectrumlicht blokkeren dat de natuurlijke waakreactie triggert, wat leidt tot vermoeidheid en slaperigheid overdag (Morning Light and Sleep Regulation, Dr. Kenneth Wright).

Impact op stemming en mentale gezondheid

Blootstelling aan licht via de ogen beïnvloedt de serotoninespiegels in de hersenen, wat de stemming direct beïnvloedt. Lagere serotoninespiegels zijn in verband gebracht met depressie en angst. Mensen die vaak een zonnebril dragen, kunnen onbedoeld hun natuurlijke serotonineproductie verminderen, wat leidt tot verhoogde gevoelens van vermoeidheid en een lage stemming (The Depression Cure, Dr. Stephen Ilardi).

In Scandinavische landen, waar de daglichturen in de winter beperkt zijn, wordt lichttherapie vaak gebruikt om seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD) te behandelen. Hetzelfde principe geldt voor dagelijkse blootstelling aan natuurlijk zonlicht. Het blokkeren van dat licht met een zonnebril kan vergelijkbare depressieve symptomen veroorzaken, zelfs in heldere omstandigheden.

Zonnebrillen verzwakken natuurlijke oogbescherming

Verminderde pupilreactie en langdurige gevoeligheid

Je ogen hebben een natuurlijk verdedigingsmechanisme tegen fel licht: de pupillen trekken samen bij blootstelling aan zonlicht, waardoor de hoeveelheid licht die het oog binnendringt, wordt beperkt. Wanneer je een zonnebril draagt, verwijden de pupillen omdat de glazen het gezichtsveld donkerder maken. Hierdoor kan er meer licht binnendringen wanneer je de zonnebril afzet, waardoor je ogen na verloop van tijd gevoeliger worden voor normaaldaglicht (The Eye Book, Ian Grierson).
Deze kunstmatige onderdrukking van de natuurlijke verdediging van het oog kan mensen afhankelijker maken van zonnebrillen, waardoor de cyclus van lichtgevoeligheid en ongemak wordt versterkt.

Verhoogd risico op oogaandoeningen

Hoewel zonnebrillen kunnen beschermen tegen UV-schade, kan overmatig gebruik andere gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Verminderde blootstelling aan licht kan het natuurlijke vermogen van het oog om licht te filteren en te verwerken verzwakken, waardoor het risico op aandoeningen zoals maculadegeneratie en staar toeneemt (Vision and Perception, Dr. Richard Gregory).

Sociale en psychologische effecten van zonnebrillen

Zonnebrillen verminderen sociale verbinding

Menselijke communicatie is sterk afhankelijk van oogcontact. Wanneer je een zonnebril draagt, creëer je een barrière die deze verbinding beperkt. Studies hebben aangetoond dat oogcontact vertrouwen, empathie en sociale binding versterkt. Door je ogen te verbergen achter getinte glazen, creëer je een emotionele afstand tot anderen, waardoor de kwaliteit van interpersoonlijke communicatie afneemt (The Eye Contact Effect, Dr. Roel Vertegaal).

Een studie gepubliceerd in Psychological Science toonde aan dat mensen eerder geneigd zijn anderen te vertrouwen en met hen in contact te treden als ze hun ogen kunnen zien. Het afzetten van een zonnebril en het maken van direct oogcontact versterkt de sociale binding en verbetert de samenwerking in groepsverband (Social Bonds and Eye Contact, Dr. Michael Tomasello).

De valse associatie met coolheid

Het idee dat zonnebrillen je cool maken, is grotendeels een product van marketing en Hollywood-invloed. Figuren als James Dean, Audrey Hepburn en Tom Cruise hebben het idee versterkt dat zonnebrillen symbolen zijn van mysterie en allure. Maar deze associatie is puur kunstmatig.
Zelfvertrouwen en charisma zijn geworteld in oprechte verbinding en zelfverzekerdheid, niet in het verbergen achter donkere glazen. Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat mensen anderen als betrouwbaarder en benaderbaarder ervaren als ze hun ogen kunnen zien (The Power of Eye Contact, Michael Ellsberg).

Conclusie: zonnebrillen zijn niet zo cool als je denkt

Zonnebrillen zijn verheerlijkt als symbolen van status en stijl, maar hun impact op de gezondheid van de ogen en het mentale welzijn vertelt een ander verhaal. Regelmatig gebruik van zonnebrillen kan natuurlijke circadiane ritmes verstoren, de veerkracht van het oog tegen licht verzwakken en de sociale verbinding belemmeren. In plaats van je natuurlijke charme te versterken, creëren ze een kunstmatige barrière die het echte zelfvertrouwen en de authenticiteit vermindert.
In plaats van je te verbergen achter donkere glazen, kan het omarmen van natuurlijk licht en oprecht oogcontact de ware weg zijn naar gezondheid en sociaal zelfvertrouwen.

De eerste miljardair: de opkomst en invloed van John D. Rockefeller

20 maart 2025

John D. Rockefeller wordt algemeen erkend als de eerste officieel gedocumenteerde miljardair in de moderne geschiedenis. Zijn opkomst van een bescheiden gezin naar de absolute top van het Amerikaanse bedrijfsleven is niet alleen een verhaal van zakelijk succes, maar ook van meedogenloze efficiëntie, slimme strategieën en het beheersen van markten door monopolistische praktijken. Rockefeller bouwde zijn imperium op rond Standard Oil, dat uitgroeide tot het machtigste oliebedrijf ter wereld. Zijn zakelijke methoden — inclusief geheime spoorwegdeals, het ondermijnen van concurrenten en het beheersen van de gehele productieketen — maakten hem zowel bewonderd als gevreesd.

Tegelijkertijd was Rockefeller ook een pionier op het gebied van filantropie. Hij doneerde miljarden aan onderwijs, gezondheidszorg en wetenschappelijk onderzoek. Zijn nalatenschap is dus dubbelzinnig: aan de ene kant vertegenwoordigt hij de belichaming van het Amerikaanse kapitalisme en economisch succes, maar aan de andere kant roept zijn monopoliegedrag vragen op over eerlijke concurrentie, ethiek en de rol van bedrijven in de samenleving. Dit artikel onderzoekt hoe Rockefeller zijn fortuin opbouwde, de impact van zijn bedrijfsstrategieën en hoe zijn invloed vandaag de dag nog steeds voelbaar is.

⸻

Vroege leven en familieachtergrond

Een bescheiden begin

John Davison Rockefeller werd geboren op 8 juli 1839 in Richford, New York, in een bescheiden gezin. Zijn vader, William Avery Rockefeller, was een rondreizende verkoper van zogenaamde ‘wondermiddelen’ en stond bekend om zijn manipulatieve en soms oplichtende praktijken. William’s onbetrouwbare aard en zwervende bestaan zorgden ervoor dat het gezin in financieel onzekere omstandigheden leefde. Zijn moeder, Eliza Davison Rockefeller, was een vrome baptist die haar kinderen een strenge morele en religieuze opvoeding gaf.

Volgens Ron Chernow in Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr. had Rockefeller’s moeder een grote invloed op zijn latere levenshouding. Eliza leerde haar kinderen het belang van spaarzaamheid, discipline en godsvrucht. Rockefeller kreeg al op jonge leeftijd het idee mee dat rijkdom zowel een zegen als een verantwoordelijkheid was (Titan, Ron Chernow).

Toen Rockefeller 14 jaar oud was, verhuisde het gezin naar Cleveland, Ohio. Ondanks de instabiele aanwezigheid van zijn vader, toonde Rockefeller al op jonge leeftijd aanleg voor financiën en zakendoen. Zijn moeder moedigde hem aan om hard te werken, schulden te vermijden en altijd zijn verplichtingen na te komen — principes die Rockefeller zijn hele leven zou volgen.

Eerste stappen in het bedrijfsleven

Op 16-jarige leeftijd kreeg Rockefeller zijn eerste baan als assistent-boekhouder bij Hewitt & Tuttle, een handelsbedrijf in Cleveland. Hij blonk uit door zijn nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en oog voor detail. Binnen korte tijd had hij een goed begrip van financiële processen en kostenbeheer.

In 1859, toen hij 19 jaar oud was, richtte Rockefeller samen met Maurice Clark een handelsbedrijf op dat zich richtte op graan, vlees en andere basisproducten. In datzelfde jaar werd er olie ontdekt in Titusville, Pennsylvania. De opkomende olie-industrie bood enorme kansen, en Rockefeller besefte al snel dat het raffineren van olie winstgevender was dan het boren naar olie.

In 1863 investeerde Rockefeller samen met enkele zakenpartners in een kleine olieraffinaderij in Cleveland. Hij zag direct het potentieel van verticale integratie: het beheersen van de hele productieketen, van ruwe olie tot raffinage en distributie. In 1865 kocht Rockefeller het aandeel van Clark uit, waardoor hij volledige controle kreeg over het raffinageproces. Dit werd het begin van zijn imperium.

⸻

De opkomst van Standard Oil

Oprichting van Standard Oil

In 1870 richtte Rockefeller samen met zijn broer William Rockefeller en zakenpartner Henry Flagler de Standard Oil Company of Ohio op. Vanaf het begin hanteerde Rockefeller een strategie van agressieve consolidatie en kostenbeheersing. Hij richtte zich op het beheersen van elk aspect van het olieproces — van productie en raffinage tot transport en verkoop.

Rockefeller zag raffinage als het meest winstgevende deel van de keten, omdat het eindproduct (kerosine) een hoge marge opleverde. Door efficiëntie en schaalvoordelen kon Standard Oil olie goedkoper produceren dan de concurrentie. Rockefeller gebruikte zijn schaalvoordeel om de prijzen te verlagen, waardoor concurrenten werden gedwongen om te fuseren of failliet te gaan.

Begin jaren 1870 controleerde Standard Oil al 10% van de Amerikaanse raffinagecapaciteit. Rockefeller was echter niet tevreden met deze positie. Hij begon systematisch concurrenten op te kopen, vaak door ze onder druk te zetten met lagere prijzen of geheime afspraken met spoorwegmaatschappijen.

Geheime spoorwegdeals en marktmanipulatie

Een van Rockefeller’s meest effectieve strategieën was het onderhandelen van geheime kortingen met spoorwegmaatschappijen. In ruil voor gegarandeerde grote zendingen olie kreeg Standard Oil aanzienlijk lagere transportkosten dan concurrenten.

Volgens Ida Tarbell in The History of the Standard Oil Company stelde Rockefeller’s strategie hem in staat om concurrenten uit de markt te drukken. De geheime kortingen gaven Standard Oil een onoverbrugbaar kostenvoordeel, waardoor veel kleinere raffinaderijen failliet gingen (The History of the Standard Oil Company, Ida Tarbell).

Bovendien onderhandelde Rockefeller over het zogenaamde “drawback”-systeem, waarbij spoorwegen Standard Oil een vergoeding betaalden voor het transport van olie door concurrenten. Dit betekende dat zelfs wanneer concurrenten olie vervoerden, Rockefeller indirect een deel van de winst opstreek (Titan, Ron Chernow).

⸻

Het monopolie van Standard Oil

Oprichting van het Standard Oil Trust

In 1882 bundelde Rockefeller zijn verschillende bedrijven in de Standard Oil Trust. De truststructuur stelde hem in staat om verschillende juridische entiteiten te beheersen via een centrale raad van bestuur. Op het hoogtepunt controleerde Standard Oil ongeveer 90% van de Amerikaanse olieproductie en -distributie.

Antitrustonderzoek en opsplitsing

De groeiende macht van Standard Oil leidde tot publieke en politieke druk. In 1890 werd de Sherman Antitrust Act aangenomen om monopolies te beperken. Rockefeller wist echter jarenlang deze wetgeving te omzeilen door zijn bedrijven onder te brengen in dochterondernemingen.

In 1911 oordeelde het Amerikaanse Hooggerechtshof dat Standard Oil de Sherman Antitrust Act had overtreden en werd het bedrijf gedwongen om zich op te splitsen in 34 afzonderlijke entiteiten, waaronder Exxon, Mobil en Chevron (Standard Oil Broken Up by Federal Courts, New York Times).

⸻

Filantropie en invloed

Strategische filantropie

Na het opsplitsen van Standard Oil richtte Rockefeller zich meer op filantropie. Hij richtte de Universiteit van Chicago op in 1892 en schonk grote bedragen aan medisch onderzoek, onderwijs en volksgezondheid via de Rockefeller Foundation, opgericht in 1913 (Titan, Ron Chernow).

Politieke en economische invloed

Ondanks het uiteenvallen van zijn bedrijf bleef Rockefeller invloedrijk binnen het Amerikaanse bedrijfsleven en de politiek. Zijn fortuin, dat bij zijn dood in 1937 werd geschat op 1,4 miljard dollar (ongeveer 30 miljard dollar in huidige waarde), blijft een van de grootste persoonlijke vermogens ooit.

⸻

Rockefeller’s nalatenschap

Een complexe erfenis

John D. Rockefeller’s erfenis is een complexe mix van economische innovatie, meedogenloze zakelijke tactieken en filantropisch leiderschap. Zijn invloed op het moderne kapitalisme is onmiskenbaar. De bedrijven die voortkwamen uit de opsplitsing van Standard Oil domineren nog steeds de wereldwijde olie-industrie.

Tegelijkertijd roept Rockefeller’s nalatenschap vragen op over eerlijke concurrentie en de grenzen van bedrijfsmacht. Zijn vermogen om de markt te beheersen en wetgeving te beïnvloeden laat zien hoe kwetsbaar democratische processen kunnen zijn voor de macht van monopolies.

Invloed op de huidige economie

Rockefeller’s bedrijfsstrategie en filantropie hebben niet alleen de olie-industrie, maar ook de bredere economische en politieke structuren gevormd. Zijn methoden van verticale integratie en controle over de productieketen werden later geadopteerd door talloze andere industriëlen en bedrijven wereldwijd. Dit heeft geleid tot de consolidatie van macht in de handen van grote bedrijven, die vaak in staat zijn om de overheid te beïnvloeden en beleid te sturen.

Zijn nadruk op efficiëntie, kostenbeheersing en schaalvoordelen is vandaag de dag nog steeds een kernprincipe in veel sectoren. Maar de manier waarop Rockefeller zijn marktdominantie verwierf, heeft ook de basis gelegd voor moderne debatten over monopolies en antitrustwetgeving. Zijn invloed is bijvoorbeeld te zien in de manier waarop technologiebedrijven zoals Google, Amazon en Facebook hun marktaandeel veroveren en politiek invloed uitoefenen.

Tegelijkertijd blijft zijn filantropie een belangrijk model voor de rijke elite. De manier waarop Rockefeller zijn fortuin gebruikte om onderwijs, gezondheidszorg en wetenschap te bevorderen, wordt vaak als voorbeeld genoemd voor hedendaagse miljardairs. Echter, zijn filantropie kan ook kritisch worden bekeken. Door zijn donaties te richten op gebieden die zijn belangen bevorderden, heeft hij invloed kunnen uitoefenen op belangrijke instellingen en wetenschappelijk onderzoek, wat zijn rol in het versterken van zijn eigen macht nog verder vergrootte.

De moderne betekenis van Rockefeller’s erfenis

Het verhaal van John D. Rockefeller is een verhaal van zowel bewondering als kritiek. Zijn vermogen om de Amerikaanse economie te hervormen en een wereldimperium op te bouwen, blijft een bewijs van de kracht van ondernemerschap en strategisch denken. Tegelijkertijd roept zijn dominantie vragen op over de rol van de staat in het reguleren van bedrijven en het beschermen van eerlijke concurrentie. De anti-monopoliewetten die zijn ingevoerd om zijn macht in te perken, vormen nog steeds de basis voor het Europese en Amerikaanse antitrustbeleid.

Vandaag de dag blijft de erfenis van Rockefeller een onderwerp van debat: was hij een genie die het kapitalisme naar nieuwe hoogten bracht, of een man die de economische wereld destabiliseerde om zijn eigen belangen te bevorderen? Zijn leven en werk laten zien hoe zakelijk succes en ethisch handelen vaak met elkaar in conflict kunnen komen.

⸻

Conclusie

John D. Rockefeller’s reis van bescheiden afkomst naar de rijkste man ter wereld is een legendarisch verhaal dat het fundament van de Amerikaanse industrie en economie heeft gevormd. Hij was een meester in het creëren van markten, het vinden van kansen en het benutten van strategische voordelen. Maar zijn methoden — van agressieve overnames en geheime afspraken met spoorwegen tot het creëren van monopolistische praktijken — riepen zorgen op over de concentratie van macht en de invloed van bedrijven op de politiek.

Rockefeller’s nalatenschap als een van de grootste filantropen uit de geschiedenis staat echter in schril contrast met zijn zakelijke praktijken. Zijn filantropie, die tientallen miljoenen dollars naar goede doelen bracht, wordt vaak geprezen als een voorbeeld voor hedendaagse miljardairs, maar ook bekritiseerd als een manier om zijn invloed en controle te vergroten. Zijn nalatenschap is dan ook een dubbelzinnig verhaal van zakelijk succes, machtsmisbruik en maatschappelijke verantwoordelijkheid, en blijft een bron van debat en reflectie in de moderne economie.

NVIDIA’s GROOT N1: de toekomst van autonome robotica met vloeibare, levensechte bewegingen

19 maart 2025

In de snel veranderende wereld van robotica staat innovatie nooit stil. Een doorbraak in deze evolutie is GROOT N1, een krachtig AI-gedreven systeem ontwikkeld door NVIDIA, dat de manier waarop robots met hun omgeving interageren ingrijpend verandert. Dit geavanceerde systeem vormt de basis voor de ontwikkeling van zeer geavanceerde robots, zoals de robotdog, die wereldwijd veel aandacht heeft getrokken door zijn onnatuurlijke, soepele en levensechte bewegingen. Aangedreven door GROOT N1 leren deze robots navigeren, zich aanpassen en complexe taken uitvoeren, waarbij ze geavanceerde technologie combineren met bijna menselijke behendigheid.

De kern van GROOT N1: AI en deep learning

In zijn essentie is GROOT N1 een geavanceerd systeem dat machines in staat stelt om autonoom te leren. Aangedreven door NVIDIA’s krachtige AI-tools en de Isaac SDK, biedt GROOT N1 de onderliggende infrastructuur voor robots om met vloeiendheid en intelligentie te bewegen. In plaats van alleen te vertrouwen op vastgelegde programmering, maakt GROOT N1 gebruik van diepe versterkingsleer-algoritmes, waarmee robots leren door ervaring en hun gedrag aanpassen op basis van real-time interacties met hun omgeving (Building an Intelligent Robot Dog with the NVIDIA Isaac SDK, NVIDIA Developer).

Eigenlijk fungeert GROOT N1 als de “hersenen” van deze robots, die enorme hoeveelheden data verwerken om hen in staat te stellen te leren van elke stap die ze zetten, elke interactie die ze hebben, en elk obstakel dat ze overwinnen. Het systeem’s geavanceerde AI-modellen maken het mogelijk om bewegingen te realiseren die niet alleen functioneel zijn, maar ook erg natuurlijk aanvoelen. Met GROOT N1 als krachtbron kunnen robots een niveau van beweging vertonen dat hen een bijna organische vloeiendheid geeft, wat ze onderscheidt van andere robotica-systemen die vertrouwen op vooraf gedefinieerde gedragingen.

Deep learning en real-time aanpassing

Het AI-systeem achter GROOT N1 volgt niet simpelweg vastgelegde acties; het leert van ervaring. Dit betekent dat terwijl de robot interageert met zijn omgeving, GROOT N1 voortdurend zijn bewegingen en besluitvormingsprocessen verfijnt. Of het nu gaat om het navigeren van een ongelijke ondergrond, het beklimmen van trappen, of zelfs het reageren op onverwachte veranderingen in de omgeving, het systeem stelt de robot in staat zich in real-time aan te passen, wat zorgt voor een bijna levensechte respons. Dit aanpassingsvermogen biedt de robot een bewegingsefficiëntie die veel natuurlijker aanvoelt dan bij traditionele robots (AI Conquers Gravity: Robo-dog, Trained by GPT-4, Stays …, DrEureka).

Deze technologie is niet beperkt tot een set van vooraf gedefinieerde taken. Robots aangedreven door GROOT N1 kunnen dynamisch reageren op complexe en onvoorspelbare uitdagingen. Ze kunnen een breed scala aan taken uitvoeren, van rennen tot balanceren op instabiele oppervlakken, terwijl ze zich aan hun omgeving aanpassen. Deze verbeteringen in beweging en intelligentie maken GROOT N1 tot een cruciale ontwikkeling in de wereld van autonome robotica, met veelbelovende toepassingen op gebieden zoals zoek- en reddingsoperaties, ouderenzorg, en zelfs ruimteverkenning (AI Conquers Gravity: Robo-dog, Trained by GPT-4, Stays …, DrEureka).

Vloeibare bewegingen: het onnatuurlijke realisme van robots aangedreven door GROOT N1

Een van de meest opvallende kenmerken van robots die aangedreven worden door GROOT N1 is hun levensechte beweging. In tegenstelling tot veel robot-systemen die stijf en mechanisch aanvoelen, vertonen de robots aangedreven door GROOT N1 vloeiende en natuurlijke bewegingen die de gratie en behendigheid van levende wezens nabootsen. Deze vloeiendheid is het resultaat van het vermogen van de AI om zijn bewegingen in real-time voortdurend aan te passen, waardoor de robots in staat zijn om gelijkmatige, gecontroleerde bewegingen te maken in verschillende omstandigheden.

In een wereld waar robots vaak bekritiseerd worden om hun onhandige, onnatuurlijke bewegingen, verandert GROOT N1 dit narratief. Het stelt machines in staat om behendigheid en vloeiendheid te tonen die bijna onnatuurlijk aanvoelen. Het is indrukwekkend om te zien hoe een robot die aangedreven wordt door GROOT N1 zich over een oppervlak beweegt, balanceren op een yoga-bal, of obstakels moeiteloos navigeren—ze lijken zich te gedragen als levende wezens in plaats van als machines (Nvidia’s Eureka helps robot dog perfect yoga ball balance, Interesting Engineering).

De grens tussen organisch en kunstmatig vervagen

Deze uncanny, levensechte beweging is een dubbelzijdig zwaard. Enerzijds is het een bewijs van het succes van het AI-systeem van GROOT N1, dat de robot in staat stelt om te bewegen en zich te gedragen op manieren die bijna menselijk of dierlijk aanvoelen. Anderzijds roept het een gevoel op van de uncanny valley, waar machines die bijna menselijk lijken een complexe emotionele reactie oproepen. Terwijl robots aangedreven door GROOT N1 zich bewegen, kunnen ze vreemd vertrouwd maar toch duidelijk kunstmatig aanvoelen, wat zowel verwondering als ongemak bij toeschouwers kan veroorzaken.

Dit fenomeen confronteert ons met de evoluerende relatie tussen mensen en robots. Terwijl machines steeds meer gedrag en beweging vertonen die lijken op die van levende wezens, zullen onze interacties met hen waarschijnlijk veranderen. Zullen we ze accepteren als partners in het dagelijks leven, of zal de bijna menselijke kwaliteit van hun bewegingen weerstand of angst oproepen? De ontwikkeling van GROOT N1 roept deze filosofische vragen op, waardoor we de toekomstige rol van robots in onze samenleving opnieuw moeten overwegen.

De kracht van simulatie: versnellen van leren in virtuele omgevingen

Een belangrijke factor in het succes van GROOT N1 is het gebruik van simulaties om de robots te trainen. In plaats van uitsluitend te vertrouwen op testen in de echte wereld, wat kostbaar en tijdrovend kan zijn, stelt GROOT N1 ontwikkelaars in staat om virtuele omgevingen te creëren waarin de robots kunnen leren en verbeteren. Deze simulaties repliceren de uitdagingen van de echte wereld, zoals onvoorspelbaar terrein of obstakels, zodat de robots kunnen oefenen en hun bewegingen kunnen verfijnen voordat ze zich in echte omstandigheden begeven.

Het gebruik van simulatie versnelt niet alleen het leerproces, maar vermindert ook de risico’s die gepaard gaan met het testen van robots in echte omgevingen. Door robots die aangedreven worden door GROOT N1 in een gecontroleerde, virtuele omgeving te laten leren, kunnen ontwikkelaars hen blootstellen aan een breder scala aan scenario’s en hen efficiënter trainen. Dit biedt ook de mogelijkheid om te experimenteren met nieuw gedrag of prestaties te verfijnen, zodat de robots optimaal presteren wanneer ze in de echte wereld worden ingezet (Building an Intelligent Robot Dog with the NVIDIA Isaac SDK, NVIDIA Developer).

GROOT N1: de vormgeving van de toekomst van autonome robotica

Kijkend naar de toekomst, reiken de implicaties van GROOT N1 veel verder dan alleen robotdogs of vermaak. Dit systeem vormt de toekomst van autonome robotica, en biedt een visie waarin robots zich naadloos kunnen integreren in menselijke omgevingen, dagelijks taken kunnen uitvoeren, en zelfs compagnons kunnen worden. Het vermogen van robots aangedreven door GROOT N1 om te leren, zich aan te passen en in verschillende omgevingen te presteren, opent opwindende mogelijkheden voor industrieën zoals de gezondheidszorg, de productie en de openbare veiligheid.

Bovendien betekent de veelzijdigheid van GROOT N1 dat het kan worden toegepast op verschillende andere robots, waardoor een ecosysteem ontstaat waarin autonome machines kunnen leren en samenwerken met mensen. Het vermogen van het systeem om robots in staat te stellen zich aan nieuwe taken aan te passen, vloeiend te bewegen en te reageren op onvoorziene uitdagingen, maakt GROOT N1 een transformerende kracht in de wereld van robotica.

In de komende jaren, terwijl GROOT N1 en soortgelijke AI-systemen blijven evolueren, zullen we waarschijnlijk robots zien die op steeds geavanceerdere manieren bewegen, denken en interageren. Wat ooit sciencefiction was, kan binnenkort deel uitmaken van ons dagelijks leven, met robots die aangedreven worden door systemen zoals GROOT N1, die alles van gezondheidszorg tot transport verbeteren. Terwijl deze robots leren en groeien, kunnen ze wel eens essentiële partners worden in de wereld van morgen.

WeWork: fake it till you make it

19 maart 2025

Het verhaal van WeWork is een van de meest opvallende waarschuwende voorbeelden in de moderne zakenwereld. Opgericht in 2010 door Adam Neumann en Miguel McKelvey, presenteerde WeWork zichzelf als meer dan alleen kantoorruimte—het beloofde een levensstijl en een gevoel van gemeenschap. Investeerders omarmden deze visie en dreven de waardering van het bedrijf op tot $47 miljard begin 2019, ondanks toenemende financiële verliezen en een gebrekkig bedrijfsmodel gebaseerd op langlopende huurcontracten en kortetermijnklanten. Toen WeWork’s mislukte beursgang in 2019 de diepe financiële instabiliteit en slechte bedrijfsvoering blootlegde, kelderde de waarde van het bedrijf en werd Neumann gedwongen af te treden. De spectaculaire opkomst en ondergang van WeWork onthulde de risico’s van het prioriteren van ambitieuze verhalen boven financiële soliditeit, en veranderde het landschap van zowel de durfkapitaalmarkt als de coworking-industrie.

De opkomst van WeWork

Vroege beginjaren en ambitieuze visie

WeWork is in 2010 opgericht door Adam Neumann en Miguel McKelvey in New York City. Het idee was om de markt voor kantoorruimte te transformeren door gedeelde werkomgevingen aan te bieden die zijn afgestemd op de behoeften van freelancers, startups en kleine bedrijven. Neumann en McKelvey zagen een wereld voor zich waarin werk niet langer gebonden zou zijn aan hokjes en starre bedrijfsomgevingen – in plaats daarvan zouden werkplekken hubs worden voor creativiteit, samenwerking en netwerken.

De persoonlijke achtergrond van Neumann speelde een cruciale rol bij het vormgeven van zijn visie. Neumann, geboren in Israël en gedeeltelijk opgegroeid in een kibboets, ontwikkelde een diep geloof in de kracht van gemeenschappelijk wonen en werken. Kibboetsim waren collectivistische landbouwgemeenschappen waar middelen werden gedeeld en persoonlijk vermogen ondergeschikt was aan het collectieve goed. Dit vormde Neumanns overtuiging dat mensen beter konden gedijen in gedeelde omgevingen dan in geïsoleerde omgevingen. McKelvey, die opgroeide in een commune in Oregon, deelde vergelijkbare opvattingen over de kracht van collectieve gemeenschappen (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell). Dit geloof in de waarde van de gemeenschap werd de ideologische basis van WeWork.

Voordat ze WeWork lanceerden, testten Neumann en McKelvey het concept met een kleinere onderneming genaamd Green Desk in 2008. Green Desk richtte zich op het aanbieden van milieuvriendelijke coworking-ruimtes in Brooklyn, met de nadruk op duurzaamheid. De ruimtes waren uitgerust met gerecycled meubilair, energiezuinige verlichting en groene daken. Green Desk won snel aan populariteit en trok milieubewuste startups en freelancers aan. Neumann en McKelvey verkochten uiteindelijk hun belang in Green Desk en gebruikten de opbrengst om de lancering van WeWork in 2010 te financieren.

Het kernidee achter WeWork was simpel maar effectief: grote kantoorruimtes leasen onder langetermijncontracten, ze renoveren tot stijlvolle, flexibele werkplekken en de ruimtes onderverhuren aan klanten op basis van kortetermijnovereenkomsten. De aantrekkingskracht lag niet alleen in de flexibiliteit, maar ook in de esthetiek – WeWork-ruimtes waren ontworpen met zichtbare bakstenen muren, trendy meubels en overvloedig natuurlijk licht, waardoor een moderne, relaxte sfeer ontstond. Het ging niet alleen om het huren van kantoorruimte; het ging om het verkopen van een levensstijl.

De eerste locatie van WeWork werd in 2010 geopend in de wijk SoHo in New York. De ruimte is ontworpen om een gevoel van gemeenschap en samenwerking te creëren, met gedeelde keukens, gemeenschappelijke ruimtes en een open plattegrond. Het bedrijf rekende klanten maandelijkse lidmaatschapsbijdragen in plaats van traditionele huurcontracten, waardoor kleine bedrijven en freelancers meer flexibiliteit kregen. Het concept was een onmiddellijk succes en trok een diverse mix van startups, freelancers en creatieve professionals aan.

De kracht van community branding

Vanaf het begin positioneerde Neumann WeWork als meer dan alleen een vastgoedbedrijf. Hij beschreef het als een “communitybedrijf” dat zou transformeren hoe mensen werkten en leefden. De missie van WeWork was om “het bewustzijn van de wereld te verhogen” – een abstracte maar emotioneel overtuigende belofte die het hielp onderscheiden van traditionele kantooraanbieders.

De charismatische leiderschapsstijl van Neumann speelde een cruciale rol bij het opbouwen van het merk WeWork. Hij had een griezelig vermogen om investeerders en klanten te inspireren met grandioze uitspraken over hoe WeWork zo invloedrijk zou worden als Google, Apple en Amazon. Neumann beweerde dat WeWork niet alleen over kantoorruimte ging – het ging over het hervormen van menselijke interactie en het herdefiniëren van het kapitalisme zelf. Hij beschreef WeWork vaak als een “kapitalistische kibboets” – een knipoog naar zijn Israëlische opvoeding – waar gedeelde middelen en collectieve actie nieuwe economische en sociale waarde zouden creëren (WeWork IPO filing, 2019).

WeWork leunde zwaar op het idee van het creëren van een gevoel van saamhorigheid. Het bedrijf organiseerde netwerkevenementen, happy hours en wellnessprogramma’s om een gevoel van gemeenschap onder zijn leden te bevorderen. Lidmaatschap ging niet alleen over kantoorruimte – het ging over het deel uitmaken van een exclusieve club van vooruitstrevende ondernemers en creatievelingen.

Vroege interesse van investeerders

Investeerders waren gefascineerd door de visie van Neumann. Vroege financieringsrondes waren zeer succesvol, waarbij WeWork in 2012 $17 miljoen aan Series A-financiering ophaalde. De waardering van het bedrijf steeg snel naarmate meer investeerders wilden meedoen. Benchmark Capital leidde een Series B-ronde van $40 miljoen in 2013, gevolgd door een Series C-ronde van $150 miljoen in 2014.

In 2015 werd WeWork gewaardeerd op $10 miljard – een duizelingwekkend bedrag voor een bedrijf dat nog geen winst had gemaakt (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell). Investeerders rechtvaardigden de hoge waardering door te wijzen op de snelle omzetgroei van WeWork en het potentieel om de commerciële vastgoedmarkt te ontwrichten. Het flexibele lease-model van het bedrijf werd gezien als een game-changer in een industrie die werd gedomineerd door traditionele langetermijncontracten.

Agressieve expansie

Met veel geld begon WeWork agressief uit te breiden. Het bedrijf opende nieuwe locaties in grote steden in de Verenigde Staten en breidde al snel zijn bereik uit naar Europa, Azië en Zuid-Amerika. Het flexibele lease-model van WeWork was vooral aantrekkelijk voor startups en kleine bedrijven die de kosten en risico’s van traditionele langetermijncontracten voor kantoorruimte wilden vermijden.

Het bedrijf trok ook grote zakelijke klanten aan, waaronder IBM, Microsoft en Salesforce, die WeWork-ruimtes begonnen te huren voor satellietkantoren en projectteams. Deze zakelijke interesse gaf geloofwaardigheid aan het bedrijfsmodel van WeWork en versterkte de perceptie dat WeWork meer was dan alleen een op startups gericht bedrijf.

Tussen 2016 en 2018 versnelde de groei van WeWork dramatisch. De waardering van het bedrijf schoot omhoog naar $47 miljard nadat het Japanse conglomeraat Softat SoftBank, geleid door CEO Masayoshi Son, in 2018 $4,4 miljard investeerde. Son zou Neumann hebben aangemoedigd om “groter te denken”, wat leidde tot nog ambitieuzere uitbreidingsplannen (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

WeWork begon andere bedrijven over te nemen en uit te breiden naar nieuwe bedrijfsgebieden. Het lanceerde WeLive, een concept voor gemeenschappelijk wonen waarbij huurders in gedeelde appartementen zouden wonen met toegang tot voorzieningen in WeWork-stijl. WeGrow, een experimentele school mede opgericht door Neumanns vrouw, Rebekah Paltrow Neumann, had tot doel het onderwijs te herdefiniëren met een focus op creativiteit en persoonlijke groei. Neumann gooide zelfs het idee op om een WeWork-kolonie op Mars te vestigen (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

De illusie van winstgevendheid

Ondanks de snelle omzetgroei verbrandde WeWork in een alarmerend tempo geld. De omzet van het bedrijf bereikte in 2018 $1,8 miljard, maar de verliezen bedroegen in totaal $1,9 miljard. Het bedrijfsmodel van WeWork – langetermijnleases en kortetermijnonderverhuur – creëerde een structurele mismatch die winstgevendheid bijna onmogelijk maakte.

WeWork gaf veel geld uit aan renovaties, personeel en marketing. Het bood genereuze financiële prikkels om nieuwe huurders aan te trekken, wat de kosten verder opdreef. Neumann hield vol dat winstgevendheid niet het doel was – groei wel. Hij voerde aan dat WeWork het “Amazon-model” volgde van het prioriteren van marktdominantie boven onmiddellijke winst. Maar terwijl Amazon profiteerde van schaal en technologische infrastructuur, was WeWork fundamenteel een vastgoedbedrijf zonder dezelfde concurrentievoordelen.

Leiderschaps- en cultuurproblemen

Toen de financiële druk toenam, ging de aandacht uit naar Neumanns leiderschapsstijl en persoonlijk gedrag. Er kwamen berichten naar buiten over Neumanns weelderige levensstijl, waaronder het gebruik van privéjets, luxe-eigendommen en dure feesten. Neumann zou zakelijke en persoonlijke uitgaven hebben vermengd, waarbij hij WeWork ooit $60 miljoen in rekening bracht voor een privé Gulfstream G650-jet (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

Neumann consolideerde ook de controle over het bedrijf via een speciale aandelenstructuur die hem een versterkt stemrecht gaf. Zijn grillige besluitvorming baarde investeerders zorgen. Hij stelde voor om uit te breiden naar basisscholen, residentieel wonen en zelfs de cannabisindustrie. Op een gegeven moment stelde Neumann voor om vlees te verbieden in WeWork-kantoren om de ecologische voetafdruk van het bedrijf te verkleinen – maar kwam daar later op terug na protest van werknemers (WeWork’s IPO Fiasco, Andrew Ross Sorkin).

Neumanns vrouw, Rebekah, oefende aanzienlijke invloed uit op de richting van het bedrijf. Ze speelde een leidende rol in de ontwikkeling van WeGrow en beïnvloedde naar verluidt aanwervingsbeslissingen op basis van persoonlijke criteria in plaats van kwalificaties (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

De ontrafeling van WeWork

De mislukte beursgang

In 2019 bereidde WeWork zich voor op een van de meest verwachte beursgangen (IPO) in de recente geschiedenis. De particuliere waardering van het bedrijf had $47 miljard bereikt na een reeks investeringen onder leiding van SoftBank. Adam Neumann en het directieteam van WeWork waren ervan overtuigd dat de beursgang een doorslaand succes zou worden, waardoor het bedrijf miljarden dollars aan extra kapitaal zou kunnen ophalen om verdere expansie te financieren.

Toen het beursgangprospectus van WeWork (bekend als de S-1-aanvraag) in augustus 2019 openbaar werd gemaakt, leidde dit echter onmiddellijk tot scepsis en bezorgdheid. Het document onthulde dat WeWork in een alarmerend tempo geld verloor. Alleen al in de eerste helft van 2019 had het bedrijf $1,25 miljard verlies geleden op een omzet van $1,54 miljard (WeWork IPO filing, 2019).

Naast de financiële verliezen onthulde de S-1-aanvraag ernstige bestuursproblemen en belangenconflicten. Het persoonlijke gedrag van Adam Neumann werd zwaar onder de loep genomen. Hij had de term “We” als handelsmerk gedeponeerd en WeWork $5,9 miljoen in rekening gebracht voor de rechten om het te gebruiken – hoewel hij het geld later teruggaf na publieke verontwaardiging (WeWork IPO filing, 2019). Neumann behield ook de strakke controle over het bedrijf via een speciale aandelenklasse die hem 20 stemmen per aandeel gaf, waardoor hij de controle kon behouden, zelfs als zijn persoonlijke belang aanzienlijk werd verminderd.

De aanvraag onthulde ook dat Neumann meer dan $700 miljoen aan leningen had opgenomen op zijn WeWork-aandelen en grote hoeveelheden aandelen had verkocht vóór de beursgang. Dit riep de bezorgdheid op dat Neumann meer geïnteresseerd was in het onttrekken van persoonlijk vermogen aan WeWork dan in het waarborgen van het succes op lange termijn (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

Investeerders schrokken van het gebrek aan een duidelijk pad naar winstgevendheid van WeWork. Hoewel WeWork zichzelf presenteerde als een technologiebedrijf, wezen analisten erop dat het bedrijfsmodel in wezen vastgoed was – en de vastgoedsector had veel lagere winstmarges dan de technologiesector.

De beursgang werd voor onbepaalde tijd uitgesteld toen de waardering van WeWork kelderde. Binnen enkele weken was de waardering van het bedrijf gedaald van $47 miljard naar minder dan $10 miljard (WeWork’s IPO Fiasco, Andrew Ross Sorkin).

De ondergang van Neumann

De mislukte beursgang was een vernederende klap voor Adam Neumann, wiens persoonlijke gedrag een grote aansprakelijkheid werd voor het bedrijf. Er kwamen berichten naar buiten over Neumanns grillige leiderschapsstijl en onconventionele gedrag. Hij zou marihuana hebben gebruikt in de privéjet van het bedrijf tijdens een internationale reis en hield regelmatig personeelsvergaderingen die leken op cultbijeenkomsten, compleet met gezang en motiverende toespraken (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

De weelderige levensstijl van Neumann werd een bron van wrok onder de WeWork-medewerkers, vooral toen de financiële problemen van het bedrijf duidelijk werden. Hij bezat meerdere luxe-eigendommen, waaronder een herenhuis van $21 miljoen in de Hamptons, een landgoed van $35 miljoen in San Francisco en een huis van $13 miljoen in de trendy wijk Greenwich Village in Manhattan. Hij kocht ook een Gulfstream G650-jet van $60 miljoen voor persoonlijk gebruik – allemaal terwijl het bedrijf miljarden dollars verloor (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

SoftBank, dat meer dan $10 miljard in WeWork had geïnvesteerd, verloor het vertrouwen in het leiderschap van Neumann. Masayoshi Son, de CEO van SoftBank, had aanvankelijk de agressieve uitbreidingsplannen van Neumann aangemoedigd, maar de mislukte beursgang dwong tot een afrekening. Onder druk van SoftBank en de raad van bestuur van WeWork werd Neumann in september 2019 gedwongen af te treden als CEO.

Als onderdeel van zijn vertrekpakket kreeg Neumann bijna $1,7 miljard aan aandelen, contanten en kredietfaciliteiten – een buitengewone som voor een CEO wiens bedrijf net was geïmplodeerd (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

De reddingsoperatie van SoftBank

Na het vertrek van Neumann stond WeWork op de rand van een faillissement. De kasreserves van het bedrijf waren bijna uitgeput en het werd geconfronteerd met enorme leaseverplichtingen met weinig hoop op winstgevendheid op korte termijn. SoftBank kwam in oktober 2019 met een reddingspakket van $9,5 miljard, waarbij het een belang van 80% in het bedrijf verwierf.

De reddingsoperatie van SoftBank ging gepaard met aanzienlijke voorwaarden. Masayoshi Son installeerde nieuw leiderschap en drong aan op een conservatievere groeistrategie. De nieuwe CEO van WeWork, Sandeep Mathrani, kreeg de taak om het bedrijf te stabiliseren en de kosten te verlagen. Mathrani had een achtergrond in commercieel vastgoed en werd gezien als een pragmatischer en gedisciplineerder leider dan Neumann (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

Mathrani begon onmiddellijk leaseovereenkomsten met verhuurders te heronderhandelen en onderpresterende locaties te sluiten. WeWork ontsloeg duizenden werknemers en beperkte zijn internationale uitbreidingsplannen. Het bedrijf stopte ook met niet-kernactiviteiten zoals WeLive en WeGrow en concentreerde zich uitsluitend op zijn kernactiviteit, coworking.

COVID-19 en nieuwe uitdagingen

Net toen WeWork begon te herstellen van zijn mislukte beursgang, bracht de COVID-19-pandemie een nieuwe klap toe aan het bedrijf. De wereldwijde verschuiving naar thuiswerken in 2020 creëerde een existentiële crisis voor het bedrijfsmodel van WeWork. Kantoorruimtes stonden leeg toen bedrijven en freelancers zich aanpasten aan thuiswerken.

De omzet van WeWork kelderde in 2020 toen huurders hun lidmaatschap annuleerden of verminderden. Het bedrijf werd gedwongen verschillende locaties te sluiten en leaseovereenkomsten te heronderhandelen om wanbetaling te voorkomen.

De pandemie bood WeWork echter ook kansen om zijn bedrijfsmodel te veranderen. Toen bedrijven hybride werkafspraken omarmden, begon WeWork zichzelf te positioneren als aanbieder van flexibele kantooroplossingen voor grote bedrijven. Het bedrijf introduceerde nieuwe producten zoals “WeWork On Demand”, waarmee klanten bureaus en kantoorruimtes per uur of per dag konden huren, en “WeWork All Access”, dat wereldwijde toegang bood tot WeWork-locaties.

De tweede beursgangpoging van WeWork

In oktober 2021 ging WeWork naar de beurs via een fusie met een special purpose acquisition company (SPAC) genaamd BowX Acquisition Corp. De deal waardeerde WeWork op $9 miljard – een fractie van de piekwaardering van $47 miljard, maar nog steeds een aanzienlijk herstel van de ineenstorting in 2019.

Het publieke debuut van WeWork was ingetogener dan de oorspronkelijke beursgangplannen, maar het bedrijf presenteerde zich als een gedisciplineerder en gerichter bedrijf. Onder leiding van Mathrani had WeWork zijn operationele verliezen aanzienlijk verminderd en zijn bedrijfsmodel gestroomlijnd.

De strategie van WeWork verschoof naar het aantrekken van zakelijke klanten in plaats van freelancers en startups. Grote bedrijven zoals Google en Microsoft sloten deals met WeWork om flexibele werkplekken voor hun werknemers te bieden. Deze verschuiving hielp de cashflow van WeWork te stabiliseren en de financiële vooruitzichten te verbeteren (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

De erfenis van WeWork

Een casestudy in startup-excessen

Het verhaal van WeWork werd een waarschuwend verhaal over de gevaren van het overwaarderen van groei en het negeren van financiële fundamenten. De charismatische leiderschap en visionaire retoriek van Adam Neumann stelden WeWork in staat om miljarden dollars aan investeringen aan te trekken, ondanks aanhoudende financiële verliezen en een onhoudbaar bedrijfsmodel.

Neumanns vermogen om een visie te verkopen in plaats van een bedrijf was zowel zijn grootste kracht als zijn uiteindelijke ondergang. Investeerders werden verleid door het idee dat WeWork een technologiebedrijf was in plaats van een vastgoedbedrijf – een illusie die instortte toen de financiële gegevens van WeWork openbaar werden gemaakt.

Impact op de coworking-industrie

Ondanks de dramatische ineenstorting heeft WeWork de coworking-industrie fundamenteel veranderd. De focus van het bedrijf op flexibele huurcontracten en gemeenschapsgedreven werkplekken zette een nieuwe standaard voor commercieel vastgoed. Grote vastgoedbedrijven zoals Regus en CBRE pasten hun bedrijfsmodellen aan om vergelijkbare flexibele kantooroplossingen aan te bieden.

De opkomst en ondergang van WeWork beïnvloedde ook het gedrag van investeerders. De buitensporige waarderingen en roekeloze uitgaven die in de WeWork-saga te zien waren, maakten investeerders voorzichtiger over toekomstige startups met onbewezen bedrijfsmodellen.

De erfenis van Adam Neumann

De persoonlijke erfenis van Adam Neumann blijft controversieel. Hoewel hij met succes een van de meest invloedrijke bedrijven van de jaren 2010 bouwde, leidden zijn wanbeheer en persoonlijke excessen tot de ondergang van WeWork. Neumann verliet WeWork met bijna $1,7 miljard, zelfs toen duizenden werknemers hun baan verloren en investeerders enorme verliezen leden.

Neumann heeft sindsdien geprobeerd zijn imago te herstellen. In 2022 lanceerde hij een nieuwe startup genaamd Flow, gericht op het creëren van flexibele woonoplossingen. Opnieuw heeft Neumann Flow gepresenteerd als een revolutionaire oplossing voor maatschappelijke problemen – wat vragen oproept over de vraag of hij echt heeft geleerd van de fouten van WeWork (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

Het buitengewone verhaal van WeWork dient als een herinnering dat hype en charisma een bedrijf maar tot op zekere hoogte kunnen dragen. Uiteindelijk doen de zakelijke fundamenten ertoe – en geen enkele hoeveelheid visionaire retoriek kan een duurzaam bedrijfsmodel vervangen.

De herstructurering en aanhoudende uitdagingen van WeWork

Financiële herstructurering en schuldenreductie

Na de beursnotering via de SPAC-fusie bleef WeWork geconfronteerd met aanzienlijke financiële uitdagingen. Ondanks het verlagen van de kosten en het sluiten van onderpresterende locaties, werd het bedrijf nog steeds belast door enorme leaseverplichtingen en een bedrijfsmodel dat nog geen winst had gemaakt. Eind 2022 was de totale schuld van WeWork opgelopen tot meer dan $3 miljard, waarbij de operationele verliezen nog steeds meer dan $1 miljard per jaar bedroegen (WeWork’s Latest Financial Report, 2022).

Om deze problemen aan te pakken, ondernam WeWork begin 2023 een grote financiële herstructurering. Het bedrijf heronderhandelde leaseovereenkomsten met verhuurders, waarbij lagere huren en flexibelere voorwaarden werden bedongen. In sommige gevallen beëindigde WeWork de huurcontracten helemaal en verliet het kantoorruimtes die waarschijnlijk geen winst zouden genereren. Volgens de financiële kwartaalverslagen van WeWork heeft het bedrijf zijn vaste leaseverplichtingen met medio 2023 met meer dan 15% verlaagd (WeWork Financial Report, 2023).

SoftBank kwam ook opnieuw in actie en bood extra financiële steun om WeWork overeind te houden. Deze keer legde SoftBank echter strengere voorwaarden op. De raad van bestuur van het bedrijf werd geherstructureerd, waardoor SoftBank meer controle kreeg over de strategische beslissingen van WeWork. Masayoshi Son bleef persoonlijk geïnvesteerd in het succes van het bedrijf, hoewel zijn aanvankelijke enthousiasme duidelijk was afgenomen (SoftBank and WeWork: A Troubled Partnership, 2023).

Leiderschapswijzigingen en herziening van de bedrijfscultuur

Begin 2023 trad Sandeep Mathrani af als CEO na de eerste fase van het herstel van WeWork te hebben geleid. Zijn ambtstermijn werd gekenmerkt door een verschuiving van agressieve expansie naar voorzichtige kostenbesparingen en operationele efficiëntie. Het vertrek van Mathrani riep vragen op over de toekomstige stabiliteit van WeWork, maar het bedrijf benoemde snel David Tolley, een ervaren expert op het gebied van bedrijfsherstructurering, tot interim-CEO (WeWork’s New Leadership, 2023).

Onder leiding van Tolley implementeerde WeWork aanzienlijke culturele veranderingen. Het bedrijf distantieerde zich van de extravagante en cultachtige sfeer die het leiderschap van Adam Neumann kenmerkte. De voordelen voor werknemers werden teruggeschroefd, de salarissen van leidinggevenden werden verlaagd en de interne communicatie werd meer gericht op operationele prestaties dan op visionaire retoriek.

WeWork lanceerde ook interne trainingsprogramma’s gericht op het verbeteren van de verantwoordelijkheid van het management en de operationele discipline. Er werd een nieuwe prestatiegebaseerde compensatiestructuur ingevoerd voor senior executives, waarbij bonussen en aandelenpakketten werden gekoppeld aan specifieke financiële doelstellingen en kostenbesparende doelen (WeWork Corporate Report, 2023).

Verschuiving naar zakelijke klanten en hybride werkoplossingen

Een van de belangrijkste strategische verschuivingen onder het nieuwe leiderschap was de toegenomen focus van WeWork op zakelijke klanten. Tijdens de ambtstermijn van Adam Neumann had WeWork zich voornamelijk gepositioneerd als een aanbieder van flexibele kantoorruimte voor startups en freelancers. In 2023 was de markt voor coworking voor kleine bedrijven echter gekrompen als gevolg van de opkomst van thuiswerken en economische onzekerheid.

WeWork begon zich te richten op grote zakelijke klanten en bood flexibele kantooroplossingen aan die waren afgestemd op hybride werkmodellen. Grote bedrijven zoals Google, Microsoft en Salesforce sloten meerjarige overeenkomsten met WeWork om flexibele kantoorruimte voor hun werknemers te bieden (WeWork’s Enterprise Strategy, 2023).

WeWork introduceerde ook een nieuwe reeks hybride werkproducten, waaronder:

WeWork On Demand – Een app-gebaseerd platform waarmee gebruikers bureaus of kantoorruimte per uur of per dag konden boeken.
WeWork All Access – Een abonnementsmodel waarmee bedrijven hun werknemers toegang konden geven tot WeWork-locaties wereldwijd.
WeWork Workplace – Een softwareplatform waarmee bedrijven hun gebruik van WeWork-kantoorruimte konden beheren en coördineren, de bezetting konden optimaliseren en de vastgoedkosten konden verlagen.

Deze nieuwe producten zijn ontworpen om het bedrijfsmodel van WeWork af te stemmen op de verschuiving naar hybride werken na de pandemie. Eind 2023 meldde WeWork dat meer dan 50% van zijn omzet afkomstig was van zakelijke klanten in plaats van individuele freelancers en startups (WeWork Financial Report, 2023).

Juridische kwesties en aanhoudende verplichtingen

De snelle expansie van WeWork onder Adam Neumann liet een spoor van juridische geschillen en financiële verplichtingen achter. Verschillende voormalige verhuurders klaagden het bedrijf aan wegens contractbreuk nadat WeWork langlopende huurcontracten had beëindigd. Het bedrijf werd ook geconfronteerd met collectieve rechtszaken van voormalige werknemers die beweerden dat ze onterecht waren ontslagen tijdens de massaontslagen na de mislukte beursgang (WeWork Legal Troubles, 2023).

Daarnaast werd Adam Neumann zelf het onderwerp van juridisch onderzoek. Aandeelhouders beschuldigden Neumann ervan de financiële gezondheid van WeWork verkeerd voor te stellen en voorkennis te gebruiken om zijn aandelen tegen opgeblazen prijzen te verkopen vóór de beursgang (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell). Neumann ontkende de beschuldigingen en trof eind 2023 een privé-schikking met verschillende eisers.

WeWork werd ook geconfronteerd met toezicht van regelgevende instanties op zijn boekhoudpraktijken en financiële openbaarmakingen. De Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) startte een onderzoek naar de vraag of de financiële overzichten van WeWork voorafgaand aan de beursgang investeerders hadden misleid. Hoewel er geen formele aanklachten werden ingediend, stemde WeWork ermee in om begin 2024 een schikking van $25 miljoen te betalen om de zaak af te handelen (WeWork’s SEC Settlement, 2024).

De huidige staat van WeWork

Financiële vooruitzichten en winstgevendheidsuitdagingen

In 2025 had WeWork zijn operationele verliezen aanzienlijk verminderd en zijn cashflow gestabiliseerd, maar het bedrijf bleef onrendabel. De omzetgroei vertraagde toen de wereldeconomie te maken kreeg met tegenwind en de commerciële vastgoedmarkt worstelde met een dalende vraag als gevolg van de aanhoudende verschuiving naar thuiswerken.

De totale schuld van WeWork bleef meer dan $2 miljard en het bedrijf werd geconfronteerd met toenemende druk om winstgevendheid te realiseren. David Tolley schetste een strategisch plan gericht op drie belangrijke prioriteiten:
1. Verdere kostenbesparingen – WeWork bleef de operationele kosten verlagen door onderpresterende locaties te sluiten en huurvoorwaarden te heronderhandelen.
2. Expansie in opkomende markten – WeWork identificeerde Azië en het Midden-Oosten als groeimarkten waar de vraag naar flexibele kantoorruimte sterk bleef.
3. Technologiegedreven optimalisatie – WeWork investeerde in AI-gebaseerde tools voor bezettingsbeheer om de efficiëntie van zijn kantoorruimtes te verhogen en de leegstand te verminderen.

Ondanks deze inspanningen bleven analisten sceptisch over de langetermijnvooruitzichten van WeWork. Het kernbedrijfsmodel van het bedrijf – langlopende kantoorruimte leasen en kortlopend verhuren – was inherent riskant, vooral in een omgeving waarin thuiswerken het commerciële vastgoedlandschap permanent had hervormd (WeWork’s Financial Future, 2025).

De comebackpoging van Adam Neumann

Het vertrek van Adam Neumann bij WeWork betekende niet het einde van zijn zakelijke ambities. In 2022 lanceerde Neumann Flow, een vastgoedstartup gericht op het ontwikkelen van flexibele woongemeenschappen. Flow positioneerde zichzelf als een oplossing voor de Amerikaanse woningcrisis en bood korte- en langetermijnverhuur aan met een focus op het creëren van gemeenschappelijke woonruimtes.

Flow trok al snel aanzienlijke investeringen aan, waaronder $350 miljoen van Andreessen Horowitz, een van de toonaangevende durfkapitaalbedrijven in Silicon Valley (Adam Neumann’s New Venture, 2022). Ondanks zijn controversiële verleden slaagde Neumann erin investeerders ervan te overtuigen dat zijn visie op residentieel vastgoed zou slagen waar WeWork had gefaald.

Het bedrijfsmodel van Flow werd echter geconfronteerd met vergelijkbare structurele uitdagingen als dat van WeWork. Het bedrijf vertrouwde op het verwerven van langlopende vastgoedactiva en het genereren van inkomsten via kortlopende huurcontracten – een strategie die aanzienlijk startkapitaal vereiste en kwetsbaar was voor economische neergang (Adam Neumann’s New Venture, 2022).

De erfenis van WeWork

Het verhaal van WeWork blijft een van de meest buitengewone waarschuwende verhalen in de moderne zakelijke geschiedenis. Het legde de gevaren bloot van het overwaarderen van visie boven uitvoering en benadrukte de fragiele basis van het durfkapitaalmodel dat groei tegen elke prijs prioriteerde.

De opkomst en ondergang van Adam Neumann weerspiegelden bredere trends in Silicon Valley, waar charismatische oprichters vaak tot cultachtige status werden verheven ondanks zwakke zakelijke fundamenten. De ineenstorting van WeWork dwong tot een afrekening onder investeerders, die voorzichtiger werden met het steunen van startups met onduidelijke paden naar winstgevendheid (The Cult of We, Eliot Brown en Maureen Farrell).

WeWork liet ook een blijvende impact achter op de commerciële vastgoedmarkt. De vraag naar flexibele kantooroplossingen die WeWork hielp pionieren blijft sterk, zelfs nu het bedrijf zelf worstelt om te overleven. Concurrenten zoals Regus en Industrious hebben elementen van het bedrijfsmodel van WeWork overgenomen, waardoor een meer concurrerende en gediversifieerde coworking-markt is ontstaan.

Het uiteindelijke lot van WeWork blijft onzeker. Hoewel het bedrijf zijn bijna-ineenstorting heeft overleefd, blijft het vermogen om duurzame winstgevendheid te realiseren een open vraag. Wat echter duidelijk is, is dat het verhaal van WeWork – van ambitie, excessen en de grenzen van de “fake it till you make it”-mentaliteit – decennialang in business schools zal worden bestudeerd.

Ursula von der Leyen: ondemocratisch en autoritair.

18 maart 2025

Ursula von der Leyen, de huidige voorzitter van de Europese Commissie, is een van de machtigste figuren in de Europese politiek. Haar opkomst naar de macht is echter allesbehalve transparant of democratisch verlopen. Van het begin van haar politieke carrière in Duitsland tot haar controversiële benoeming als hoofd van de Europese Commissie, is von der Leyen verwikkeld geweest in talrijke schandalen en beschuldigingen van wangedrag. Toch is zij er, ondanks herhaalde controle en beschuldigingen van corruptie, wanbeheer en vriendjespolitiek, in geslaagd enkele van de hoogste ambten in Europa te bemachtigen — zonder ooit rechtstreeks door het Europese volk te zijn gekozen.

Vroege politieke carrière en eerste controverses

Achtergrond en toetreding tot de politiek

Ursula von der Leyen, geboren in 1958, is de dochter van Ernst Albrecht, een prominent Duits politicus en voormalig minister-president van Nedersaksen. Haar bevoorrechte achtergrond zorgde ervoor dat ze al vroeg in aanraking kwam met de politiek. Von der Leyen, die aanvankelijk een medische carrière nastreefde, stapte begin jaren 2000 over naar de politiek en sloot zich aan bij de Christlich Demokratische Union (CDU). Haar opkomst binnen de partij verliep snel, mede dankzij de politieke connecties van haar familie.

Von der Leyens eerste belangrijke regeringsrol kwam in 2005, toen ze onder bondskanselier Angela Merkel werd benoemd tot Duits minister van Familiezaken, Senioren, Vrouwen en Jeugd.

Dubieuze financiële beslissingen en vriendjespolitiek

Als minister van Familiezaken (2005-2009) bepleitte von der Leyen controversieel familiebeleid, waaronder door de staat gefinancierde kinderdagverblijven en hervormingen van het ouderschapsverlof. Er kwamen echter al snel beschuldigingen van financieel wanbeheer naar voren. Critici beschuldigden haar ervan geld te sluizen naar slecht beheerde projecten en contracten toe te kennen aan nauwe politieke bondgenoten zonder behoorlijk toezicht.

Haar carrière nam een meer verontrustende wending toen ze in 2013 Duits minister van Defensie werd — een functie die het middelpunt zou worden van haar meest schadelijke schandalen. Onder haar leiding raakte het Duitse leger in wanorde, met chronische uitrustingsstoringen, gênante trainingsongelukken en ernstige problemen met de militaire paraatheid. Maar de meest vernietigende beschuldigingen betroffen de toekenning van defensiecontracten.

Ambtstermijn als minister van defensie

Consultantenschandaal: Er kwamen beschuldigingen naar voren over de onregelmatige toekenning van contracten aan externe consultants zonder behoorlijk toezicht. Rapporten van de Duitse Federale Rekenkamer benadrukten talrijke onregelmatigheden in de aanwervingsprocedures binnen het ministerie van Defensie. Parlementaire onderzoeken onderzochten haar managementpraktijken en stelden vragen over waarom miljoenen euro’s aan belastinggeld waren toegekend zonder openbare aanbesteding. Het schandaal betrof uiteindelijk hooggeplaatste ambtenaren van het ministerie, wat vragen opriep over de competentie en integriteit van von der Leyen (volgens “The scandal hanging over Ursula von der Leyen” – POLITICO).
Beschuldigingen van plagiaat: In 2015 werd von der Leyen geconfronteerd met beschuldigingen van plagiaat in verband met haar medische proefschrift. Een Duits online platform dat gespecialiseerd is in het opsporen van plagiaat beweerde dat verschillende delen van haar proefschrift rechtstreeks waren gekopieerd uit andere bronnen zonder de juiste citatie. Hoewel een onderzoek gevallen van plagiaat erkende, concludeerde het dat ze niet uitgebreid genoeg waren om de intrekking van haar doctoraat te rechtvaardigen. Deze bevinding deed echter weinig om het publieke wantrouwen in academische oneerlijkheid weg te nemen (zoals gerapporteerd in “German defense minister accused of plagiarism” – DW).
Problemen met militaire paraatheid: Onder leiding van von der Leyen kampten de Duitse strijdkrachten met aanzienlijke problemen met de paraatheid. Rapporten gaven aan dat een groot percentage van de militaire vliegtuigen, marineschepen en gepantserde voertuigen niet operationeel was vanwege onderhoudsproblemen en uitrustingstekorten. Von der Leyen werd zwaar bekritiseerd omdat ze deze tekortkomingen niet effectief aanpakte, die werden gezien als een bedreiging voor de Duitse defensiecapaciteiten (zoals opgemerkt in “Germany’s military readiness crisis” – Der Spiegel).

Opkomst tot voorzitter van de Europese Commissie

Afwijking van het spitzenkandidatenproces

In 2019 omzeilde de nominatie van von der Leyen voor voorzitter van de Europese Commissie het traditionele spitzenkandidatenproces, waarbij doorgaans rekening wordt gehouden met de leidende kandidaten van de grote politieke fracties in het Europees Parlement. In plaats daarvan werd ze geselecteerd door middel van onderhandelingen achter gesloten deuren tussen hoge EU-ambtenaren, een stap die kritiek kreeg vanwege het gebrek aan transparantie en democratische legitimiteit (zoals gerapporteerd in “Ursula von der Leyen and the Spitzenkandidat controversy” – The Independent).

Het spitzenkandidatenproces was bedoeld om de Europese kiezers meer invloed te geven op de benoeming van de Commissievoorzitter door het te koppelen aan de uitslag van de Europese Parlementsverkiezingen. De nominatie van von der Leyen omzeilde dit systeem volledig, wat zorgen opriep over de democratische verantwoording van het selectieproces voor het leiderschap van de Europese Commissie. Critici voerden aan dat haar benoeming een afspiegeling was van een achterkamertjesdeal tussen de machtigste lidstaten van de EU, in plaats van de wil van de Europese kiezers.

Krappe goedkeuring en kritiek

Haar nominatie stuitte op aanzienlijke tegenstand binnen het Europees Parlement. Von der Leyen behaalde het voorzitterschap met een flinterdunne meerderheid van negen stemmen, wat de diepe verdeeldheid binnen het Parlement en het gebrek aan brede steun voor haar kandidatuur weerspiegelt. Manfred Weber, leider van de Europese Volkspartij en de oorspronkelijke spitzenkandidaat, bekritiseerde de beslissing en stelde dat deze de democratische legitimiteit van de Commissie ondermijnde (volgens “Von der Leyen’s narrow victory” – Euronews).

Verschillende EP-leden (leden van het Europees Parlement) uitten hun ongenoegen over het ondoorzichtige proces en voerden aan dat het de perceptie van de EU als een ondemocratische instelling versterkte, waar beslissingen achter gesloten deuren worden genomen in plaats van via transparante democratische mechanismen.

Pfizer vaccine deal controversy

Geheime onderhandelingen

Tijdens de COVID-19-pandemie onderhandelde von der Leyen persoonlijk over een belangrijke vaccinatieaankoopdeal met Pfizer CEO Albert Bourla. De onderhandelingen, gevoerd via privé-sms’jes, resulteerden in een contract ter waarde van ongeveer € 21,5 miljard. Het gebrek aan transparantie in deze transacties leidde tot bezorgdheid over verantwoording en de mogelijkheid van belangenconflicten (zoals gerapporteerd in “Pfizer’s secret deal with the EU” – The Guardian).

Verzoeken om toegang tot deze communicatie op grond van de EU-wetgeving inzake de vrijheid van informatie werden afgewezen, waarbij de Europese Commissie aanvoerde dat de sms’jes niet als officiële documenten kwalificeerden. Deze beslissing werd breed bekritiseerd door voorstanders van transparantie en leden van het Europees Parlement, die aanvoerden dat het een breder patroon van geheimhouding en gebrek aan verantwoording binnen de administratie van von der Leyen weerspiegelde (volgens “EU transparency and the Pfizer deal” – Politico).

Juridische stappen en transparantieproblemen

De weigering om de inhoud van de sms’jes openbaar te maken, leidde tot juridische stappen, waaronder een rechtszaak aangespannen door The New York Times. De zaak benadrukte bredere kwesties van transparantie binnen de aanbestedingsprocedures van de EU en de schijnbare bereidheid van von der Leyen om gevestigde regels van verantwoording te omzeilen. Critici voerden aan dat de geheimhouding rond de Pfizer-deal de perceptie van de Commissie als een technocratische instelling versterkte die losstaat van publiek toezicht (zoals opgemerkt in “EU judges and the Pfizer deal” – Financial Times).

Belangenconflicten

De transacties van von der Leyen met Pfizer maken deel uit van een breder patroon van nauwe banden tussen haar politieke beslissingen en de farmaceutische en adviesindustrie. Haar schandaal met het ministerie van Defensie betrof McKinsey, en haar vaccinatieovereenkomst met Pfizer suggereert dat bedrijfsbelangen een belangrijke rol hebben gespeeld in haar politieke beslissingen.

Haar echtgenoot, Heiko von der Leyen, is medisch directeur bij Orgenesis, een biotechbedrijf dat gespecialiseerd is in gen- en celtherapie. Deze connectie heeft vragen opgeroepen over belangenconflicten, met name gezien de enorme publieke financiering die onder leiding van von der Leyen tijdens de COVID-19-pandemie naar biotechbedrijven ging.

Centralisatie van macht en democratische zorgen

Autoritair leiderschap

Critici hebben gewezen op de leiderschapsstijl van von der Leyen als overdreven gecentraliseerd, wat haar de bijnaam “Queen Ursula” in Brussel heeft opgeleverd. Haar stijl heeft geleid tot debatten over het machtsevenwicht binnen de EU en de mogelijke marginalisering van democratische processen. De neiging van von der Leyen om nationale regeringen buitenspel te zetten en de besluitvormingsbevoegdheid binnen de Commissie te concentreren, heeft geleid tot bezorgdheid over de democratische legitimiteit van de bestuursstructuren van de EU (zoals beschreven in “Von der Leyen’s leadership under scrutiny” – Politico).

Institutionele spanningen

Haar ambtstermijn is ook gekenmerkt door spanningen tussen EU-instellingen. De beperkte invloed van het Europees Parlement op de samenstelling en het leiderschap van de Europese Commissie heeft geleid tot oproepen tot hervormingen om de democratische verantwoording binnen de EU te vergroten. Sommige EP-leden hebben voorgesteld om het spitzenkandidatenproces te versterken of directe verkiezingen voor de Commissievoorzitter in te voeren als een middel om deze zorgen aan te pakken.

De bereidheid van von der Leyen om het Parlement te omzeilen en te vertrouwen op informele onderhandelingen met lidstaten heeft het vertrouwen in de democratische geloofwaardigheid van de Commissie verder ondermijnd. Deze dynamiek heeft de bredere publieke scepsis over het vermogen van de EU om als een werkelijk democratische instelling te functioneren versterkt (volgens “EU democracy and institutional tensions” – The Independent).

Conclusie

De politieke carrière van Ursula von der Leyen is een casestudy in eliteprivileges, achterkamertjesdeals en politieke straffeloosheid. Van haar vroege dagen in de Duitse politiek tot haar ambtstermijn als minister van Defensie en haar ondemocratische benoeming tot voorzitter van de Europese Commissie, is von der Leyen herhaaldelijk aan verantwoording ontkomen, ondanks dat ze in het middelpunt van ernstige schandalen stond. Haar nauwe banden met de advies- en farmaceutische industrie, haar verdachte transacties met Pfizer en haar weerstand tegen transparantie ondermijnen haar geloofwaardigheid als ambtenaar.

De carrière van von der Leyen toont de diepe tekortkomingen aan in de politieke structuur van de Europese Unie, waar hoge ambtenaren worden verheven tot posities van immense macht zonder democratische legitimiteit. Ondanks meerdere beschuldigingen van wangedrag, corruptie en incompetentie blijft von der Leyen stevig in het zadel — een verontrustende afspiegeling van het democratische tekort van de EU en de onverantwoordelijke aard van haar leiderschap.

De onzin en onrechtvaardigheid van dubbele paspoorten

16 maart 2025

De kwestie van dubbele paspoorten of dubbele nationaliteit wordt vaak voorgesteld als een kwestie van persoonlijke vrijheid en mondiale mobiliteit. Voorstanders beweren dat het de moderne, onderling verbonden wereld weerspiegelt en individuen in staat stelt banden met hun erfgoed te onderhouden, terwijl ze profiteren van de rechten en privileges van meerdere naties. Achter dit ogenschijnlijk progressieve verhaal schuilt echter een fundamentele onrechtvaardigheid en een bron van juridische, politieke en sociale ongelijkheid.

Dubbele nationaliteit creëert een bevoorrechte klasse van burgers die de voordelen van meerdere systemen kunnen benutten, terwijl ze de verantwoordelijkheden en verplichtingen die bij volledig burgerschap horen, ontlopen. Het verdraait het concept van nationale loyaliteit, verzwakt de politieke cohesie en veroorzaakt diplomatieke conflicten. Bovendien benadeelt het burgers met één nationaliteit door dubbele nationalen in staat te stellen belastingen, militaire dienst en politieke verantwoordelijkheid te ontwijken, terwijl ze profiteren van het volledige scala aan wettelijke bescherming en sociale diensten. Dit artikel zal de juridische, politieke en sociale gevolgen van dubbele nationaliteit onderzoeken en benadrukken hoe het een ongelijke en onstabiele samenleving creëert.

Juridische ongelijkheid en misbruik van het systeem

Belastingontduiking en juridische mazen

Belastingheffing is een bijzonder flagrant voorbeeld. Sommige landen, zoals de Verenigde Staten, leggen hun burgers belasting op, ongeacht waar ze wonen. Volgens een artikel in The New York Times van Patricia Cohen zijn Amerikaanse burgers die in het buitenland wonen, nog steeds verplicht om belastingaangifte te doen en hun wereldwijde inkomen aan de IRS te rapporteren (Cohen, “U.S. Expats Find That Tax Law Changes Make Life More Complicated,” The New York Times, 2018).

Veel dubbele nationalen verplaatsen echter strategisch hun financiële bezittingen en verklaren hun woonplaats in het land met het gunstigste belastingregime. Vermogende individuen met een dubbele nationaliteit in de VS en een belastingparadijs zoals Monaco of de Kaaimaneilanden kunnen hun inkomen zo structureren dat hun belastingdruk wordt geminimaliseerd, terwijl ze nog steeds profiteren van de Amerikaanse diplomatieke bescherming en toegang tot het Amerikaanse rechtssysteem.

In Europa is de situatie vergelijkbaar. Dubbele nationalen met een burgerschap in een EU-land en een belastingparadijs buiten de EU registreren hun bedrijven of bezittingen vaak in de gunstigere jurisdictie om hogere Europese belastingen te vermijden. Dit creëert een oneerlijk systeem waarin degenen met een dubbele nationaliteit legaal belastingen kunnen ontwijken, terwijl ze nog steeds profiteren van Europese infrastructuur, gezondheidszorg en sociale programma’s.

Een burger met één nationaliteit heeft daarentegen geen dergelijke ontsnappingsroute. Ze zijn onderworpen aan de volledige kracht van de nationale belastingwetgeving en kunnen hun bezittingen of inkomen niet afschermen door een alternatieve woonplaats te verklaren. Dit creëert een ongelijk systeem waarin dubbele nationalen in feite worden gesubsidieerd door belastingbetalers met één nationaliteit.

Juridische bescherming en diplomatieke inmenging

Juridische bescherming is een ander gebied waar dubbele nationalen een oneerlijk voordeel genieten. Wanneer een dubbele nationaliteit in het ene land wordt gearresteerd of vervolgd, grijpt het tweede land vaak diplomatiek in, wat juridische procedures bemoeilijkt en een perceptie van oneerlijke invloed creëert.

Een van de meest beruchte voorbeelden is de zaak van Julian Assange, die een dubbele nationaliteit had in Australië en Ecuador. Toen Assange juridische problemen kreeg in het Verenigd Koninkrijk, verleende Ecuador hem asiel in zijn Londense ambassade, waardoor hij bijna zeven jaar lang werd afgeschermd van de Britse wetshandhaving (Borger, “Julian Assange: From Hacker to Fugitive,” The Guardian, 2019). Een burger met één nationaliteit in een vergelijkbare juridische situatie zou geen dergelijke diplomatieke reddingslijn hebben gehad.

Dubbele nationalen krijgen ook een bevoorrechte behandeling op het gebied van consulaire bijstand. Volgens een rapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken hebben Amerikaanse burgers die in het buitenland worden gearresteerd, recht op juridische en diplomatieke steun van de dichtstbijzijnde Amerikaanse ambassade (U.S. Department of State, “Consular Assistance for U.S. Citizens,” 2021). Dubbele nationalen die in een vreemd land worden gearresteerd, kunnen vaak diplomatieke druk van twee regeringen uitoefenen, waardoor ze toegang hebben tot meer juridische middelen en politieke invloed dan een burger met één nationaliteit ooit zou krijgen.

Politieke en diplomatieke conflicten

Verdeelde loyaliteiten in internationale conflicten

Militaire conflicten maken dit probleem bijzonder duidelijk. Een dubbele nationaliteit kan geconfronteerd worden met een situatie waarin de twee landen waarvan hij burger is, in conflict zijn—of zelfs in oorlog. Waar ligt hun loyaliteit?

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne is een duidelijk voorbeeld. Volgens een artikel in Foreign Policy van Amy Mackinnon hebben duizenden Oekraïense burgers ook een Russisch paspoort (Mackinnon, “Russia’s Passport Power Play in Ukraine,” Foreign Policy, 2022). Dit creëerde een situatie waarin Oekraïens-Russische dubbele nationalen politiek en militair in het gedrang kwamen, wat zorgen opriep over spionage, sabotage en verdeelde loyaliteit.

Israël is een ander voorbeeld. Dubbele nationalen uit landen als de Verenigde Staten, Frankrijk en Canada zijn gerekruteerd voor de Israëlische Defensiekrachten (IDF), zelfs terwijl hun thuislanden een neutrale of kritische houding aannemen ten opzichte van Israëlische militaire acties in Palestina (Bronner, “Foreigners Fight for Israel,” The New York Times, 2012). Dit roept ernstige vragen op of dubbele nationalen politiek onpartijdig kunnen blijven of dat ze in feite optreden als buitenlandse agenten binnen hun thuisstaten.

Invloed op de binnenlandse politiek

In democratische samenlevingen is politieke participatie gebaseerd op het principe dat burgers stemmen met de belangen van hun natie in gedachten. Dubbele nationalen stemmen echter vaak niet alleen voor binnenlands beleid, maar ook met de belangen van hun tweede nationaliteit in gedachten.

Turkse en Marokkaanse dubbele nationalen in Nederland zijn bijvoorbeeld een aanzienlijke politieke kracht geweest. Volgens een artikel in De Volkskrant van Yvonne Hofs zijn Nederlandse politici onder druk gezet om hun buitenlands beleid ten opzichte van Turkije en Marokko af te stemmen op de belangen van Nederlands-Turkse en Nederlands-Marokkaanse kiezers (Hofs, “Nederland en de Dubbele Loyaliteit,” De Volkskrant, 2020). Dit heeft geleid tot binnenlandse spanningen en beschuldigingen van politieke inmenging door buitenlandse staten.

Evenzo zijn Mexicaans-Amerikaanse dubbele nationalen in de VS instrumenteel geweest bij het vormgeven van het Amerikaans-Mexicaanse immigratiebeleid. Volgens een onderzoek van het Pew Research Center stemmen Mexicaanse Amerikanen met een dubbele nationaliteit vaker op pro-immigratie kandidaten en lobbyen ze voor soepelere grenscontroles (Pew Research Center, “Mexican-Americans and Political Influence,” 2019). Dit creëert een belangenconflict waarbij de belangen van een buitenlandse staat rechtstreeks de binnenlandse politiek beïnvloeden.

Ondermijning van nationale loyaliteit en culturele cohesie

Gefragmenteerde nationale identiteit

Landen als Nederland en Duitsland hebben geworsteld met de groeiende trend van dubbele nationaliteit onder immigrantengemeenschappen. Volgens een studie van het Duitse Instituut voor Migratie- en Integratieonderzoek (DeZIM) identificeren tweede- en derdegeneratie immigranten met een dubbele nationaliteit zich minder snel met hun gastland en onderhouden ze vaker politieke en sociale banden met hun voorouderlijk thuisland (DeZIM, “Dual Citizenship and Integration,” 2021).

Militaire dienst en burgerlijke verplichtingen

Militaire dienst benadrukt een ander probleem met dubbele nationaliteit. In sommige landen is militaire dienst verplicht, maar dubbele nationalen ontwijken deze verplichtingen vaak door hun buitenlandse staatsburgerschap aan te voeren. In Israël zijn dubbele nationalen vrijgesteld van IDF-dienst als ze ook staatsburger zijn van een buitenlandse staat met tegenstrijdig militair beleid (Bronner, “Foreigners Fight for Israel,” The New York Times, 2012).

Conclusie

Dubbele nationaliteit is niet zomaar een technische juridische status—het creëert een bevoorrechte klasse van burgers die de voordelen van meerdere naties kunnen benutten, terwijl ze de verantwoordelijkheden ontlopen die bij volledig burgerschap horen. Het verdraait democratische participatie, verzwakt de nationale cohesie en creëert een ongelijk juridisch en economisch systeem. Het beëindigen of strikt beperken van dubbele nationaliteit zou de integriteit van het burgerschap herstellen en een eerlijker systeem creëren waarin alle burgers aan dezelfde normen en verplichtingen worden gehouden.